Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΣΤΟ ΚΑΤΩΦΛΙ

Για πολλές δεκαετίες η Αριστερά στην Ελλάδα μετεξελίσσεται και μεταμορφώνεται. Η συνεισφορά της στις πολιτικές εξελίξεις, στις κυκλικές περιφορές των κοινωνικών γεγονότων, στη σχηματοποίηση των πολιτικών μορφών και στην τελική εικόνα της πολιτικής σκηνής ήταν και είναι μείζονος βαρύτητας. Σε ό,τι δε αφορά στο πεδίο των ιδεών, των πεποίθησεων, των κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων, των εννοιών και των δράσεων η αριστερά τα τελευταία σαράντα χρόνια, θα έλεγα ότι κυριάρχησε συντριπτικά. Οι περιπέτειες της ως προς την ιδεολογική της διαμόρφωση ήταν δαιδαλώδεις. Εσωτερικές συγκρούσεις, διασπάσεις κομμάτων, διχοτομήσεις ομάδων, αποκλεισμοί προσωπικοτήτων, εξωστρακισμοί απόψεων, ιδεολογικοί σεχταρισμοί και ρεφορμισμοί, δημιουργούσαν τους κατάλλληλους όρους που αν και ποδηγετούσαν την ανάπτυξη της ίδιας της Αριστεράς ωστόσο ενσωμάτωναν, απορροφούσαν και θεματοποιούσαν τον πολιτικό προβληματισμό των διαννοουμένων όλων των αποχρώσεων. Ο εσωτερικός διάλογος στην Αριστερά ήταν γόνιμος, ήταν πλούσιος και πολύπτυχος αλλά δεν ήταν ενδογενής. Οι Έλληνες αναπαρήγαγαν το αντίστοιχο πλαίσιο συζητήσεων της ευρωπαϊκής αριστεράς στην αντιπαράθεση της με το ΚΚΣΕ. Το ΚΚΕ ήταν πάντα ασάλευτος υποστηρικτής των απόψεων του Κρεμλίνου.

Η ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ

Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ελλάδα είναι πρωτόγνωρες τουλάχιστον για τις δύο παραγωγικές γενιές. Αν και έχουν περάσει σαράντα χρόνια από τη πτώση της χούντας και ενώ οι περισσότεροι είχαν πιστέψει πως ζητήματα φασιμού ή ναζισμού, δεν μπορούν να απασχολούν σοβαρά την ελληνική πολιτική σκηνή, τα πρόσφατα γεγονότα με την “Χρυσή Αυγή”, έρχονται να τους διαψεύσουν ολοκληρωτικά. Ο εφυσηχασμός που επικρατούσε στις κυβερνητικές πολιτικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια της κρίσης ήταν όχι μόνο εκνευριστικός αλλά και επικίνδυνος. Μάλιστα δεν ήταν λίγοι αυτοί που καλοέβλεπαν και πολιτική συνεργασία με μια “σοβαρή” Χρυσή Αυγή στο άμεσο μέλλον. Ξαφνικά η δολοφονία Φύσσα άλλαξε τα δεδομένα και τις εκτιμήσεις. Ανακαλύφθηκε ότι τα πλοκάμια που είχε εκτείνει η οργάνωση αυτή είχαν φθάσει πολύ βαθιά στους κρατικούς κατασταλτικούς μηχανισμούς, σε μια μερίδα του επιχειρηματικού κόσμου και σε μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας ιδιαίτερα εκεί όπου απουσιάζει η γνώση και κυριαρχεί ο αποκλεισμός. Έστω και αργά οι συλλήψεις της ηγεσίας ήταν επιβεβλημένες γιατί μπορεί να μη εξαρθρώνουν το φαινόμενο αλλά οπωσδήποτε ανακόπτουν τη δυναμική του.

Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ, Ο ΣΟΙΜΠΛΕ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΡΕΟΣ

Γνωρίζουμε από την ιστορία ότι οι Γερμανοί δεν φημίζονται για την ευφυή εξωτερική τους πολιτική ούτε για τον οξυδερκή τρόπο με τον οποίο χειρίζονται τις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Λειτουργούν κυρίως με τους κανόνες μιας χονδροκομένης πειθαρχίας και της λογικής του τύπου έπαινος / τιμωρία. Έχοντας την αυτοπεποίθηση της ισχυρής οικονομικής δύναμης, οι Γερμανοί πιστεύουν πως αυτό τους δίνει το απαράμιλλο δικαίωμα να μετατρέψουν αυτή τη δύναμη και σε πολιτική δεσποτία, έναντι των εταίρων και συμμάχων χωρών.

Παρ' ότι η τυπική ενοποίηση των δύο Γερμανιών συντελέσθηκε κατά τη δεκαετία του '90, στην ουσία οι διαφορές στην νοοτροπία, στην οικονομική απόδοση, στις αμοιβές και στην κουλτούρα είναι ακόμα ευδιάκριτες μεταξύ των γερμανών και επί πλέον δημιουργούν λειτουργικές δυσαρμονίες εντός της κοινωνίας.

Για την επίτευξη της ενοποίησης οι γερμανοί δεν δίστασαν να καταστρατηγήσουν τα κριτήρια της συνθήκης του Μάαστριχτ, με την ανοχή των άλλων εταίρων, και αφού πέτυχαν τον σκοπό τους, άρχισαν να ελέγχουν και να επιτηρούν όσους έπρατταν το ίδιο, ανταποκρινόμενοι στο πνεύμα του αυταρχικού επιθεωρητή με το οποίο τους προίκησε η παράδοση.

1. Η ευρωπαϊκή καμπύλη της ιστορίας κατά τον 19ο αιώνα δεν εμφάνιζε μεγάλες διακυμάνσεις. Αν εξαιρέσουμε ορισμένες σύντομες περιόδους πολεμικών συγκρούσεων, για εκατό σχεδόν χρόνια και μέχρι το 1914 τα ευρωπαϊκά κράτη γνώρισαν και έδρασαν σε ένα περιβάλλον ειρήνης.
2. Το Ανατολικό ζήτημα ήταν ένα θέμα ανοικτό που “σέρνονταν” για δεκαετίες και το οποίο επηρεάζονταν ευθέως από τις μεταβολές του συσχετισμού των μεγάλων δυνάμεων. Η διατήρηση του συνέφερε πότε την Αγγλία, πότε την Ρωσία και πότε τις ενδιάμεσες συντηρητικές συμμαχίες που εξυφαίνονταν κατά καιρούς. Στο πλαίσιο αυτό υπόδουλοι λαοί όπως οι Έλληνες ή οι Σέρβοι κατάφεραν να αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους και να δημιουργήσουν κρατικές οντότητες. Όμως η επιρροή του σουλτανικού διοικητικού και οικονομικού συστήματος ήταν σημαντική και στα νέα κράτη που σχηματίστηκαν.
3. Στο νεοπαγές ελληνικό κράτος καθ' όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνος τα βασικά θέματα που κυριαρχούσαν θα μπορούσαμε να πούμε πως ήταν τέσσερα. Η μακρόσυρτη περίοδος της διανομής των εθνικών γαιών που άφησε η σουλτανική διοίκηση, ο αγώνας για τη νομή της πολιτικής εξουσίας ανάμεσα σε διάφορες πληθυσμιακές ομάδες, η μορφή των σχέσεων της ελληνικής διοίκησης με τις μεγάλες δυνάμεις και το θέμα του εθνικού αλυτρωτισμού.