Ο Ευρωπαϊκός ολοκληρωτισμός και η Ελληνική ιδιαιτερότητα

Η τρέχουσα κρίση που ξεκίνησε το 2008 και της οποίας ο πυρήνας εντοπίστηκε στο χρηματοοικονομικό τομέα, αποκάλυψε γκρίζες περιοχές και αγκυλώσεις και σε άλλους κοινωνικούς χώρους πέραν του οικονομικού. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, φαίνεται πως έχει ήδη εισέλθει σε περίοδο όπου αναφύονται χαρακτηριστικά «εγωϊστικής επιθετικότητας» και «ατομικής υπεροχής» ορισμένων κρατών μελών της, των πλουσιότερων, σε βάρος άλλων, των φτωχότερων. Η εταιρικότητα, η αλληλεγγύη, η συλλογική συμπόρευση και η πραγματική σύγκλιση των επιπέδων ανάπτυξης που χαρακτήριζαν τις πολιτικές πράξεις και αποφάσεις των προηγούμενων δεκαετιών δεν διακρίνονται πλέον ευκρινώς. Αντίθετα όλο και περισσότερο τείνει να εδραιωθεί η κυριαρχία μιας πολιτικής αντίληψης που θεωρείται μοναδική και αναντικατάστατη, κάτω από την οποία οφείλουν να ευθυγραμμισθούν όλα τα κράτη / μέλη.

Η αντίληψη αυτή παγιώνεται πλέον στο τομέα άσκησης οικονομικής πολιτικής και αποκτά χαρακτηριστικά πλήρους απαίτησης για την εφαρμογή της. Πυρήνας της είναι η αρχή της ελεύθερης αγοράς και η ανεμπόδιστη λειτουργία της. Αυτό σημαίνει πως η κρατική παρεμβατικότητα, οι διοικητικές παρεμβολές και οι οριοθετικοί περιορισμοί, θεωρούνται απαγορευμένοι. Οι αγορές έστω και αν αποκλίνουν ενίοτε από τα επίπεδα ισορροπίας διαθέτουν ενδογενείς μηχανισμούς για αποκατάσταση. Οι αγορές τίθενται σε λειτουργική κίνηση από ανθρώπινα όντα πλήρως ορθολογικά και γνωρίζοντα τα βραχυχρόνια και μακροχρόνια συμφέροντα τους.

Απεικονίσθηκε μεγαλοπρεπώς η θεωρία αυτή στις διατάξεις της συνθήκης του Μάαστριχτ, έστω και αν πολλάκις παραβιάσθηκε από μεγάλα κράτη όπως η Γερμανία. Δεν επιτρέπονται δημοσιονομικά ελλείμματα πέραν του 3% του ΑΕΠ, και μη βιόσιμο χρέος άνω του 60% του ΑΕΠ, ούτε και πληθωρισμός κάτω από το 2%. Τα νούμερα αυτά είναι ενδεικτικά μιας νοοτροπίας που στρέφεται εναντίον του μεταπολεμικού μοντέλου της σοσιαλδημοκρατίας που ευνοούσε τις κρατικές δαπάνες και τον κρατικό παρεμβατισμό. Σήμερα όμως οι στόχοι των δημοσίων οικονομικών που τέθηκαν τότε έχουν απομακρυνθεί ολοσχερώς. Τα ποσοστά των δημοσίων χρεών είναι πολύ μεγαλύτερα, ο πληθωρισμός μετατράπηκε σε αποπληθωρισμό, το επιτρεπτό επίπεδο ελλείμματος καταργείται και πλέον ο κρατικός προϋπολογισμός οφείλει να είναι ισοσκελισμένος. Αν και αυτές οι ανατροπές προήλθαν εντός μικρής σχετικά περιόδου και από τότε που άρχισε η κυκλοφορία του ενιαίου νομίσματος, οι ευρωπαϊκές αρχές εμμένουν πεισματικά να διατηρούν την ίδια οικονομική πολιτική.

ΚΑΙ ΞΑΝΑ ΑΠ’ ΤΗΝ ΑΡΧΗ….

Ο μύθος του Σίσυφου είναι γνωστός σε όλους. Κάτι σαν ειμαρμένη συνοδεύει για πολλά χρόνια την πορεία της Ελλάδας μέσα στους αιώνες. Μετά την σύσταση του νεοελληνικού κράτους οι δεκαετίες που κύλησαν απέδειξαν ότι για να επιτευχθεί κάτι καλό έπρεπε προηγουμένως να συμβεί ένα τεράστιο κακό. Άφθονο αίμα Ελλήνων πότισε επιτεύγματα που ανύψωσαν την Ελλάδα εθνολογικά και γεωγραφικά στο σημείο που βρίσκεται σήμερα. Αλλά ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι σταθμοί της διαδρομής; Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, περνάμε στην συνταγματική μοναρχία. Επεκτείνεται η χώρα με την προσάρτηση της Θεσσαλίας και Άρτας, όπως και με την Ιόνιο πολιτεία. Κατόπιν, τον οικονομικό αρχιακό εκσυγχρονισμό που επιχείρησε ο Τρικούπης, διαδέχεται η χρεοκοπία και ακολουθούν οι πόλεμοι με την Οθωμανία. Το κίνημα στο Γουδί φέρνει τον Βενιζέλο από την επαναστατημένη Κρήτη, και εγκαινιάζεται μία νέα περίοδος για τη χώρα. Οι Βαλκανικοί πόλεμοι απελευθερώνουν τη Μακεδονία και την Κρήτη ενώ ο Α’ παγκόσμιος πόλεμος βρίσκει τη χώρα με την πλευρά των νικητών όπου και επανακτά τη δυτική Θράκη αλλά χάνει την Σμύρνη και τα νησιά. Και αυτό όμως πληρώνεται με τον τραγικό Εθνικό διχασμό που κατέστρεψε τον κοινωνικό ιστό. Ο μεσοπόλεμος θέτει κάποιες γραμμές εκκίνησης της βιομηχανικής οικονομίας αλλά οι προσπάθειες διακόπτονται βίαια από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και τον οδυνηρό εμφύλιο που ακολούθησε. Η περίοδος 1952 -1972 χαρακτηρίζεται από πολλούς αναλυτές ως «χρυσή περίοδος αναπτύξεως» αλλά στο πολιτικό επίπεδο βρίθει ασταθών και επιβλαβών για τη χώρα γεγονότων που αύξησαν το συγκρουσιακό και διχαστικό δυναμικό ανάμεσα στους Έλληνες. Η κατάλυση της δημοκρατίας με την χούντα των συνταγματαρχών είναι κορυφαία στιγμή για την πολιτική ιστορία της χώρας και η εκδίωξη της απ’ την εξουσία συντελέστηκε με οδυνηρό τρόπο για πολλούς Έλληνες και για την Κύπρο επίσης. Ακολουθεί μία περίοδος τριάντα πέντε και πλέον ετών κατά την οποία η Ελλάδα παρά την πολιτική αντέγκλιση που πολλές φορές υπήρξε οξύτατη απόλαυσε ένα ικανοποιητικό επίπεδο ευημερίας. Ουσιαστικά πρόκειται για το πρώτο χρονικό διάστημα μετά την Ανεξαρτησία, όπου η χώρα διήλθε σχετικά ήρεμη πολιτική περίοδο εντός δημοκρατικών πλαισίων και κάποιας οικονομικής κινητικότητας.

ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ 

Αναζητούμε κατεύθυνση αλλά δεν έχουμε πυξίδα. Με αντικρουόμενα συναισθήματα δεν γίνεται πολιτική. Πολύ περισσότερο,  με αντικρουόμενες ιδέες δεν κυβερνιέται αυτή η χώρα.

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αρχίζει να απογοητεύει οικτρά. Η παρέλευση δύο μηνών χωρίς να διαφανεί με σαφήνεια  ο προσανατολισμός της πολιτικής της αρχίζει να υπονομεύει τις αρχικές προσδοκίες. Ο λαός στο όνομα του οποίου διατείνεται ότι δρα αυτή η κυβέρνηση αγωνιά γιατί δεν θέλει να πιστέψει ότι αυτή δεν διαθέτει ούτε γενικό ούτε ειδικό πρόγραμμα και ότι αυτοσχεδιάζει. Ότι αυτοσχεδιάζει με τις τύχες του. 

ΜΕΤΑΞΥ ΦΘΟΡΑΣ ΚΑΙ ΑΦΘΑΡΣΙΑΣ

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ

Οι Έλληνες νιώσαμε είναι αλήθεια ένα ρίγος εθνικής αξιοπρέπειας να μας διαπερνά μετά τις αρνήσεις της νέας κυβέρνησης να δεχθεί τα χονδροειδή τελεσίγραφα των ευρωπαίων εταίρων. Ήταν αυτό που επανέφερε την ορθολογικότητα στην θέση της γιατί ήδη είχαμε αρχίσει να πιστεύουμε πως η πραγματικότητα στην Ελλάδα της κρίσης, δεν προσέφερε εναλλακτικές εκδοχές, και πως κοινωνική πραγματικότητα ξαφνικά μετατράπηκε σε μονολιθική ολοκληρωτικότητα χωρίς διαφοροποιήσεις και ποικιλλία εκδοχών.

Η νέα κυβέρνηση της αριστεράς κατάφερε να επιστρέψει στον Έλληνα την απωλεσθείσα αξιοπρέπεια του και να προσφέρει απαντήσεις που τον απενοχοποιούν και ως άτομο και ως σύνολο, τουλάχιστον για τα διαπραχθέντα εγκλήματα ολίγων που επέφεραν την οικονομική κρίση. Επέτυχε να επαναφέρει στην συλλογική μνήμη, η νέα κυβέρνηση, την αυταπόδεικτη αλήθεια αιώνων, ότι υπάρχουν δηλαδή μεγαλύτερες αξίες στο κόσμο όπως εθνική αξιοπρέπεια, ελευθερία στις επιλογές, κοινωνική δικαιοσύνη, αλληλεγγύη των πολιτών, από τις αξίες που αντιπροσωπεύει και εξυπηρετεί η κατοχή χρήματος. Ένα συλογικό πρότυπο βίου εντός του οποίου αναπτύσσεται το άτομο ορθολογικά και το οποίο στρέφεται ενάντια στο νοσηρό ατομικισμό και στον παθολογικό εγωϊσμό που καταστρέφει το συλλογικό. Προβάλλει δηλαδή τον προσδιορισμό του συλλογικού υποκειμένου έναντι του προσδιορισμού του ατομικού υποκειμένου. Συγκρούεται ουσιαστικά με την πεμτουσία του νεοφιλοελευθερισμού και αυτού που κάποτε διατυπώθηκε από την κυρία Θάτσερ ως διαρκές αξίωμα: «όσο και αν προσπαθώ δεν βλέπω γύρω μου καμμία κοινωνία παρά μόνο ανθρώπους».