Η ΝΕΑ ΑΜΕΡΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΕΠΟΧΗ

Πολλοί πιστεύουν ότι αυτό που συμβαίνει είναι το καλύτερο για την εποχή και τον τόπο που εξελίσσεται. Είναι το ισχυρότερο από μια σειρά ενδεχομένων και το καλύτερο για την πλειοψηφία των ανθρώπων. Ό,τι άλλο υπάρχει δεν εξαφανίζεται αλλά στη δυναμική του προοπτική μπορεί να εκτοπίσει το νυν κυρίαρχο. Ο κυρίαρχος Τράμπ εκτοπίσθηκε από τον κυριαρχούμενο Μπάιντεν για παράδειγμα ή ο κυρίαρχος Τσίπρας παροπλίσθηκε από τον μέχρι πρότινος κυριαρχούμενο Μητσοτάκη.

Σε προηγούμενο άρθρο μου είχα αναλύσει τις στρατηγικές διαφορές των πολιτικών αντιλήψεων και γραμμών ανάμεσα στους ρεμπουπλικάνους του Τράμπ και τους δημοκρατικούς του Μπάιντεν. Πραγματικά αν επικρατήσει ο τραμπισμός στο ρεμπουπλικανικό κόμμα, κάτι πολύ δύσκολο να συμβεί, η Αμερική θα διχασθεί ανεπανόρθωτα. Διότι ο Τράμπ εγκαλεί σε επιστροφή στο δόγμα Μονρόε ουσιαστικά επιδιώκοντας μία κλειστή Αμερική σε όλα τα επίπεδα. Πρωτίστως θεωρεί ότι η ζώνη των χωρών της ΝΑΦΤΑ δηλαδή ο Καναδάς, το Μεξικό και η Αμερική είναι περιοχή που οι πληθυσμοί της ξεπερνούν τα 500 εκατομμύρια κατοίκων κάτι που είναι αρκετό ακόμα και για μεγάλες οικονομικές δραστηριότητες. Θεωρεί ότι η επιστροφή στην κυριαρχία του αγγλοσαξονικού προτεσταντισμού θα δώσει στους Αμερικανούς την χαμένη καθαρότητα στην ταυτότητα τους περιθωριοποιώντας κάθε διαφορετική θρησκευτική δοξασία. Για το λόγο αυτό οι μετανάστες ελέγχονται από κάθε πλευρά.

                                        ΤΟ ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ «ΕΛΕΥΘΕΡΟ»

Την παραμονή των Χριστουγέννων η Ε. Ένωση και η Μ. Βρετανία συμφώνησαν τελικά να εκδώσουν μία συμφωνία με τους όρους του χωρισμού τους. Κάτι σαν συναινετικό διαζύγιο ας πούμε. Οικονομικά και πολιτικά, κυρίως όμως οικονομικά, η Βρετανία θα μπορεί να θεωρεί τον εαυτό της απαλλαγμένο από τις υποχρεώσεις που προέκυπταν από την συμμετοχή της στις κοινές πολιτικές της Ένωσης. Απ’ αυτήν την άποψη θα έχει κάποιο όφελος. Από την άλλη όμως οι επιπτώσεις από την διακοπή της ελεύθερης μετακίνησης των εργαζομένων, από την αύξηση του κόστους σπουδών των ξένων φοιτητών και από την μετεγκατάσταση των επιχειρήσεων σε ευρωπαϊκό έδαφος, μη εξαιρουμένων και πολλών χρηματοοικονομικών, θα κοστίσουν στους βρετανούς μία μεγάλη απώλεια. Βραχυπρόθεσμα έχουν κάνει τους υπολογισμούς τους οι συντηρητικοί του Τζόνσον και έκριναν ότι το όφελος είναι μεγαλύτερο από το κόστος και όχι μόνο στο οικονομικό αλλά και στο εθνικό ή οποιοδήποτε άλλο επίπεδο.

Από όποια σκοπιά και αν το δει ένας σχολαστικός παρατηρητής θα αποφανθεί συνετά ότι είναι πολύ νωρίς ακόμα για να εξαχθούν θετικά ή αρνητικά συμπεράσματα από το Brexit.

Μία πολύ πρώιμη προσέγγιση θα δώσει τη γνώμη ότι η Βρετανία δεν μπορούσε να αναπτύξει τη διεθνή πολιτική της μέσω των στενών ορίων της Ε. Ένωσης στα οποία ήταν σφηνωμένη. Τώρα, είναι αλήθεια, ότι το πεδίο ελευθερίας για άσκηση παγκόσμιας πολιτικής μεγαλώνει.

Επί πλέον η Μ. Βρετανία όπως έχει αποδείξει η ιστορική της πορεία ποτέ δεν θεώρησε τον εαυτό της ευρωπαϊκή δύναμη. Συγκαταλέγονταν όπως υπογράμμιζε ο Μακίντερ, στην ομάδα των θαλασσινών κρατών που σε πολλές περιπτώσεις βρέθηκαν σε σύγκρουση με τα ηπειρωτικά κράτη. Η Μ. Βρετανία τον 20^ο αιώνα γνώρισε με μεγάλη σφοδρότητα δύο πολέμους εναντίον της Γερμανίας που σήμερα δεσπόζει κυριαρχικά στις πολιτικές της Ε. Ένωσης. Ακόμα ποιο παλιά, τον 19^ο αιώνα, βρέθηκε να αντιμετωπίζει πολεμικά τους Γάλλους εξίσου θανάσιμα.

                           ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ

Οι αμερικανικές εκλογές τελείωσαν, η συμμετοχή των πολιτών ήταν αναμενόμενα μεγάλη, νικητής αναδείχθηκε στο νήμα και ετοιμάζεται τώρα για την ανάληψη της διοικητικής εξουσίας.

Οι εκλογές αυτές ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες γιατί προέβαλαν προς έγκριση ζητήματα που δεν είχαν σ’ αυτή την ένταση ξανατεθεί. Εκών άκων αυτός που ήταν πρωταγωνιστής ήταν ο Τράμπ. Άνθρωπος ενός τμήματος της αγοράς, με λιγοστές ικανότητες γεωστρατηγικής ανάλυσης ωθήθηκε εμπειρικά προς το κέντρο της σκηνής και η πολιτική του ρητορική στην απλούστερη της εκδοχή, εξέφρασε δυνάμεις συμφερόντων που κυρίως δεν είναι στον υπέρθετο βαθμό συνδεδεμένες με την διεθνή αγορά. Γενίκευσε τα μερικά αυτά συμφέροντα και τα ονόμασε καθολικά αιτήματα του αμερικανικού έθνους.

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ

Παρατηρώντας τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα τον τελευταίο καιρό στην ευρύτερη περιοχή διαπιστώνουμε αρχικά ορισμένες μεταβολές που τείνουν να διαμορφώσουν νέες ισορροπίες ισχύος.

1. Η διεύρυνση των συμμαχιών του Ισραήλ μέσα στον αραβικό κόσμο τον οδηγεί στην διάσπαση του και κατά συνέπεια στην σταδιακή αποδυνάμωση της πολιτικής βαρύτητας του αραβικού κόσμου. Εξ’ άλλου ο αμερικανικός άξονας που συνίσταται από το Ισραήλ, την Σαουδική Αραβία, τα Εμιράτα, την Αίγυπτο, την Ιορδανία, κλπ, και που πάει να διευρυνθεί με την Ελλάδα, και Κύπρο αποκτά μεγαλύτερη πολιτική ισχύ χωρίς την εμπλοκή του σε στρατιωτικές διενέξεις και συγκρούσεις, όπως στο παρελθόν. Οι Αμερικανοί δεν έχουν εξαλείψει το ενδιαφέρον τους για την περιοχή λόγω της υψηλής αξίας που αυτή διαθέτει και σε ό,τι αφορά το ζήτημα των ενεργειακών πηγών αλλά και σ’ αυτό της σύνδεσης ανατολής και δύσης. Οι αμερικανοί θα βρίσκονται πάντα εκεί που αναπτύσσει δραστηριότητες η Κίνα.
2. Δοθέντος ότι η Τουρκία του Ερτογάν δεν συνεισφέρει πλέον όσο θα έπρεπε δυναμικά σταθερότητας στην περιοχή αλλά και αφοσίωση στις σχέσεις της με τη Δύση, οι ΗΠΑ αναζητούν νέες συμμαχίες με χώρες που βρίσκονται πιο κοντά στη δημοκρατική διαβούλευση. Οι σχέσεις Τουρκίας και Ρωσίας ασφαλώς και ανησυχούν ένα σημαντικό μέρος του αμερικανικού κατεστημένου, όσο και αν ο χαρακτήρας τους φαίνεται να είναι συγκυριακός, και διαβουλεύονται με χώρες τόσο της ανατολικής Ευρώπης όσο και με αυτές των Βαλκανίων.