ΟΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι θεωρούν ότι οι κρίσεις αποτελούν δομικό στοιχείο του οικονομικού και κοινωνικού συστήματος. Υπάρχουν όμως και άλλοι όπως οι νεοκλασικοί που πιστεύουν ότι οι κρίσεις δεν οφείλονται στις προκείμενες του συστήματος αλλά είναι αποτελέσματα εξωγενών παραγόντων όπως οι ατομικές επιλογές, οι δεξιότητες του ανθρωπίνου κεφαλαίου, οι κληρονομικοί θεσμοί, κλπ.
Είτε είναι εσωτερικοί οι λόγοι της εμφάνισης κρίσεων είτε εξωτερικοί του οικονομικού συστήματος εκείνο που έχει σημασία να εντοπιστεί είναι οι συνέπειες και τα αποτελέσματα που παράγουν καθώς και οι επιπτώσεις που εκδηλώνονται στο βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων, νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Χωρίς να υπεισέρχομαι στην εξέταση των συνολικών επιπτώσεων των κρίσεων, εδώ θα ασχοληθώ μόνο με τις ανισότητες, εισοδηματικές, κοινωνικές, κλπ, που τείνουν τα τελευταία χρόνια να εξελιχθούν σε κυρίαρχη τάση σε όλες σχεδόν τις χώρες.
Κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο οι οικονομικές ανισότητες παρά το ό,τι ήταν έκδηλες στους λογαριασμούς των εισοδημάτων δεν μπορούσαν να θεωρηθούν ως παράγοντας δημιουργίας κρίσεων. Μετά το τέλος όμως της δεκαετίας του ΄70 και όταν άρχισε η περίοδος αποδόμησης των οικονομικών της ζήτησης οι ανισότητες εντάθηκαν με ταχύτατο ρυθμό και με τέτοιο τρόπο ώστε να θεωρούνται από πολλούς σήμερα ως γενεσιουργοί πλέον παράγοντες των οικονομικών κρισιογόνων διαταραχών οι οποίες αναπαράγουν σε χειρότερο επίπεδο τις ανισότητες.
Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργείται χάσμα μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών εντός μιας χώρας αλλά και ανάμεσα στις αντίστοιχες χώρες το οποίο διευρύνεται συνεχώς. Και δεν είναι μόνο αυτό. Σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ για την παγκόσμια ανάπτυξη οι γιγαντιαίες ανισότητες που παρατηρούνται επιφέρουν αρνητικά αποτελέσματα και στην οικονομική μεγέθυνση και κοινωνική ανάπτυξη. Από το 1990 έως το 2010 οι εισοδηματικές ανισότητες έχουν οδηγήσει την ανάπτυξη σε μείωση κατά 4,7%. Όσο δηλαδή αυξάνονται οι ανισότητες τόσο μειώνεται η οικονομική ανάπτυξη. Παρομοίως και το ΔΝΤ σε μελέτη του έχει καταλήξει πως τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια η μείωση της μεγέθυνσης που οφείλεται στην αύξηση των ανισοτήτων φθάνει στο 8,5%.