ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ

Παρατηρώντας τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα τον τελευταίο καιρό στην ευρύτερη περιοχή διαπιστώνουμε αρχικά ορισμένες μεταβολές που τείνουν να διαμορφώσουν νέες ισορροπίες ισχύος.

1. Η διεύρυνση των συμμαχιών του Ισραήλ μέσα στον αραβικό κόσμο τον οδηγεί στην διάσπαση του και κατά συνέπεια στην σταδιακή αποδυνάμωση της πολιτικής βαρύτητας του αραβικού κόσμου. Εξ’ άλλου ο αμερικανικός άξονας που συνίσταται από το Ισραήλ, την Σαουδική Αραβία, τα Εμιράτα, την Αίγυπτο, την Ιορδανία, κλπ, και που πάει να διευρυνθεί με την Ελλάδα, και Κύπρο αποκτά μεγαλύτερη πολιτική ισχύ χωρίς την εμπλοκή του σε στρατιωτικές διενέξεις και συγκρούσεις, όπως στο παρελθόν. Οι Αμερικανοί δεν έχουν εξαλείψει το ενδιαφέρον τους για την περιοχή λόγω της υψηλής αξίας που αυτή διαθέτει και σε ό,τι αφορά το ζήτημα των ενεργειακών πηγών αλλά και σ’ αυτό της σύνδεσης ανατολής και δύσης. Οι αμερικανοί θα βρίσκονται πάντα εκεί που αναπτύσσει δραστηριότητες η Κίνα.
2. Δοθέντος ότι η Τουρκία του Ερτογάν δεν συνεισφέρει πλέον όσο θα έπρεπε δυναμικά σταθερότητας στην περιοχή αλλά και αφοσίωση στις σχέσεις της με τη Δύση, οι ΗΠΑ αναζητούν νέες συμμαχίες με χώρες που βρίσκονται πιο κοντά στη δημοκρατική διαβούλευση. Οι σχέσεις Τουρκίας και Ρωσίας ασφαλώς και ανησυχούν ένα σημαντικό μέρος του αμερικανικού κατεστημένου, όσο και αν ο χαρακτήρας τους φαίνεται να είναι συγκυριακός, και διαβουλεύονται με χώρες τόσο της ανατολικής Ευρώπης όσο και με αυτές των Βαλκανίων.

                                         ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΛΙ …

Για περισσότερο από σαράντα χρόνια η Τουρκία έχει βάλει στο στόχαστρο την Ελλάδα και διεκδικεί απ’ αυτήν την μείωση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων. Δεν είναι επινόηση του Ερτογάν να επεκτείνει την τουρκική επικράτεια σε βάρος της Ελλάδος αλλά όλων των ηγέτιδων δυνάμεων της Τουρκίας είτε αυτές είναι κεμαλικής είτε ισλαμικής εμπνεύσεως. Απλώς ο τωρινός πρόεδρος συνεχίζει την παράδοση και το κάνει με ένα δικό του τρόπο περισσότερο επιθετικό και αλαζονικό. Με την αμφισβήτηση των ελληνικών δικαιωμάτων ταυτόχρονα αμφισβητεί και τις διεθνείς συνθήκες από τις οποίες προέκυψαν αυτά αλλά και το διεθνές νομικό πλαίσιο. Οι συνθήκες δεν είναι τίποτα άλλο παρά η νομική επικύρωση των πολιτικών συσχετισμών της εποχής εκείνης που συνάπτονται.

Από τη πρώτη ματιά γίνεται φανερό πως η τουρκική ηγεσία σκέπτεται πως οι συσχετισμοί και η ισορροπία δυνάμεων που κυριαρχούσαν μετά το πρώτο παγκόσμιο πόλεμο έχουν ασφαλώς αλλάξει και πως η Τουρκία δεν είναι πια η αδύναμη και καχεκτική χώρα που ήταν στα χέρια των μειζόνων δυνάμεων μετά την κατάρρευση της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Αυτό φυσικά είναι λάθος. Η ισορροπία των δυνάμεων και οι πολιτικοί συσχετισμοί όχι μόνο παραμένων κάτω από την κυριαρχία των μειζόνων ευρωπαϊκών δυνάμεων αλλά έχουν μάλιστα αυτές καταφέρει να ισχυροποιήσουν τις θέσεις τους. Εκείνο που έχει αλλάξει μόνο είναι ότι, μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, η Γερμανία έχει ανακτήσει δυνάμεις αλλά και έχει ενσωματωθεί πλήρως στις ευρωπαϊκές οικονομικές και πολιτικές δομές από τις οποίες και αντλεί δύναμη. Θα πρέπει εδώ να υπογραμμισθεί ότι και στους δύο πολέμους, τον μεγάλο και τον δεύτερο, η Τουρκία είχε καταστραφεί στον πρώτο και παρέμεινε ουδέτερη τυπικά στον τελευταίο. 

ΕΥΡΩΠΗ: ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΗ: ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ;

Οι γεωπολιτικές και οικονομικές ισορροπίες στο διεθνή χώρο έχουν εισέλθει, αυτές τις δύο πρώτες δεκαετίες του νέου αιώνα, σε περίοδο ανακαθορισμού. Ως εκ τούτου οι σχέσεις των μειζόνων δυνάμεων περνούν από φάσεις μεγάλων σχετικά διακυμάνσεων. Προς τη δημιουργία αυτών των συνθηκών έχουν συντελέσει γεγονότα μεγάλης ιστορικής σημασίας που εν μέρει ήταν αδύνατον να προβλεφθούν. Το πρώτο ήταν αυτό της κατάρρευσης της σοβιετικής «αυτοκρατορίας» την τελευταία δεκαετία του 20^ου αιώνα, λόγω της κρίσης στο τομέα του πετρελαίου της Ρωσίας η τεχνολογία και τα κοιτάσματα της οποίας είχαν στερέψει, στη περιοχή Τιούμεν με τις μεγαλύτερες πετρελαιοπηγές του Σαμοτιάρ να υπολειτουργούν, δεύτερο ήταν η ενίσχυση των δυνάμεων που ωθούσαν στην εξάπλωση της παγκοσμιοποίησης των οικονομικών δράσεων μέσω των μεγάλων πολυεθνικών εταιριών, τρίτον η εμφάνιση νέων κρατών και η εξαφάνιση παλιών (Γιουγκοσλαβία, Βαλτική) και τέταρτον η ενίσχυση των περιφερειακών οικονομικών ενώσεων όπως η Ευρωπαϊκή.

ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ ΛΟΓΩ ΙΟΥ

Κάθε σύγχρονος πολίτης σε κάθε ήπειρο και σε κάθε χώρα άρχισε και τελικά κατάφερε να συνειδητοποιήσει ότι τον κόσμο κυβερνά μια φρικτή αβεβαιότητα. Ιδιαίτερα μετά το τέλος του παγκόσμιου διπολισμού οι εξελίξεις που ακολουθούσαν η μία την άλλη ήταν πολύ δύσκολο να προβλεφθούν. Είτε η ταχύτητα που εναλλάσσονταν ήταν τεράστια είτε το μυαλό των ανθρώπων ήταν αργό πάντα ή σχεδόν πάντα οι παγκόσμιοι ηγέτες έπαιρναν μέτρα «μετά το γεγονός».

Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι αυτό της κρίσης του 2008 που έπιασε στον ύπνο όλους τους σοβαρούς κυβερνήτες ακόμα και αυτόν της Αμερικής. Ακόμα και αυτόν γιατί υποτίθεται πως από την θέση την οποία κατέχει ο ορίζοντας της πολιτικής του όρασης είναι μεγαλύτερος από αυτόν κάθε άλλου.