Στην Ευρωπαϊκή Ένωση από την άλλη η συσταλτική δημοσιονομική και νομισματική πολιτική συνεχίζονται δεδομένου ότι ο πληθωρισμός δεν έχει εγκλωβισθεί ακόμα στα προϋπολογισθέντα επίπεδα. Τα επιτόκια παραμένουν σταθερά υψηλά ενώ στις ΗΠΑ η πτώση τους είναι ορατή κάτι που συνεισφέρει επί πλέον στην επιτάχυνση της αναπτυξιακής τροχιάς. Επιπρόσθετα η ενεργειακή κρίση που προέρχεται κατά το πλείστον από τον πόλεμο στην Ουκρανία πυροδοτεί καταστάσεις αβεβαιότητας με αρνητικές επιπτώσεις στις προϋποθέσεις ανάπτυξης του ΑΕΠ. Κατά τον ίδιο τρόπο επενεργεί στον οικονομικό ευρωπαϊκό κύκλο και ο πόλεμος στη Μ. Ανατολή. Η σφικτή δημοσιονομική πολιτική είναι κατ’ ανάγκην απαραίτητη λόγω των μεγάλων διαφορών στα επίπεδα ανάπτυξης των οικονομιών στην Ε. Ένωση και λόγω των διαφορετικών χαρακτηριστικών τους. Ένας δημοσιονομικός εκτροχιασμός θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα αυξήσει το χρέος των κρατών μελών και ιδιαίτερα της νότιας Ευρώπης γεγονός που θεωρείται ιδιαίτερα επιζήμιο για το ευρωπαϊκό σύνολο. Τα επιτόκια θα παραμείνουν υψηλά μάλλον και το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους με αμυδρές ελπίδες μειώσεως το τέταρτο τρίμηνο ή το νέο έτος.
Η πρόβλεψη πάντως για την ευρωζώνη είναι ότι μετά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους όπου ο πληθωρισμός θα αγγίξει κατά πάσα πιθανότητα το επιδιωκόμενο στόχο του 2% θα αρχίσει ο νέος κύκλος μειώσεως των επιτοκίων από την Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα. Γεγονός που υποδεικνύει αύξηση των εξαγωγών για τις εξωστρεφείς οικονομίες της Ευρωζώνης και κυρίως της Γερμανίας ωθώντας την προς την έξοδο από την συνεχιζόμενη ύφεση.
Σε ό,τι αφορά στην Ασία οι δύο γιγαντιαίες οικονομίες της, δηλαδή η Κίνα και η Ινδία φαίνεται ότι βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση από την Ευρώπη. Η Κίνα αρχίζει να χαλαρώνει τις σφικτές δημοσιονομικές της πολιτικές για να αντιμετωπίσει τον μειωμένο ρυθμό ανάπτυξης και την κρίση των ακινήτων. Ο ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ θα φθάσει και θα ξεπεράσει το 5% αν όλα εξελιχθούν σύμφωνα με τις προβλέψεις. Η ενεργειακή τροφοδότηση της κινεζικής οικονομίας με ευνοϊκούς όρους από τη Ρωσική Ομοσπονδία συντελεί στην εξομάλυνση των δομικών προβλημάτων που έχουν καταγραφεί στην αγορά των ακινήτων, ενώ οι άμεσες επενδύσεις σε ολόκληρο τον κόσμο όπως και οι αυξανόμενες εξαγωγές μπορούν να θεωρηθούν βασικοί συντελεστές ταχείας ανάπτυξης του συνολικού της προϊόντος.
Στην Ινδία οι προοπτικές είναι ακόμα καλύτερες από αυτές της Κίνας. Το συνολικό προϊόν εκτιμάται ότι θα αυξηθεί το τρέχον έτος με ρυθμό κοντά στο 7% και το 2027 η Ινδία θα γίνει η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα σε ονομαστικές μονάδες συναλλάγματος.
Σε γενικές γραμμές οι οικονομίες της Κίνας, της Ινδίας, της Ρωσίας και της Νότιας Αφρικής θα εξελιχθούν με ταχύτερους ρυθμούς από εκείνες του δυτικού κόσμου. Αλλά αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι μπορεί να κλείσει η τεράστια διαφορά στο προϊόν και στα εισοδήματα που καταγράφεται ανάμεσα στις δύο οικονομικές ζώνες.
Οι ώριμες οικονομίες του δυτικού κόσμου είναι περισσότερο ευαίσθητες στις πληθωριστικές πιέσεις από αυτές που εντάσσονται στις αναδυόμενες αγορές. Το ίδιο με αργούς ρυθμούς εξελίσσεται και ο δείκτης της παραγωγικότητας. Θα πρέπει κάτι συνταρακτικό να συμβεί στο τομέα της τεχνολογίας ή της οργάνωσης της παραγωγής ή των νέων υλικών για να αυξηθεί η παραγωγικότητα έντονα η οποία θα συμπαρασύρει και όλες τις άλλες αποδόσεις.
Από τον πληθωρισμό εξαρτώνται πολλοί ακόμα δείκτες οι επιδράσεις των οποίων είναι σημαντικές στο προϊόν και στα εισοδήματα. Εκτός από τις ΗΠΑ όπου ο πληθωρισμός θα ξεπεράσει ελάχιστα το στόχο του 2% όλες οι άλλες οικονομίες του δυτικού κόσμου θα βρίσκονται λίγο ή πολύ μακριά από αυτόν. Στην ευρωζώνη ο πληθωρισμός στο τέλος του έτους προβλέπεται ότι θα βρίσκεται πάνω από το στόχο του 2% ενώ στην Ιαπωνία, την Ν. Ζηλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο ο πληθωρισμός θα βρίσκεται κάτω από τον στόχο. Μόνο η Αυστραλία και ο Καναδάς θα έχουν καταφέρει να πλησιάσουν το 2%.
Αλλά οι δύο αυτές οικονομίες ιδιαίτερα ο Καναδάς υστερούν στον τομέα της παραγωγικότητας.
Μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να είναι ευχαριστημένες από την εξέλιξη της παραγωγικότητας. Ο δείκτης θα φθάσει το 2% έως το τέλος του έτους ενώ ο Καναδάς, το Η. Βασίλειο και η Ιαπωνία θα δουν το δείκτη να παραμένει στάσιμος ή και μειούμενος (Καναδάς). Στην Ευρωζώνη οι βελτιώσεις θα είναι μικρές ενώ σε μερικές χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία προβλέπεται αρνητικό πρόσημο.
Αντίθετα κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους προβλέπεται μία αύξηση των οικονομικών δραστηριοτήτων στις αναδυόμενες οικονομίες και ιδιαίτερα σε εκείνες που αποτελούν την ομάδα των BRICS. Στη πρώτη θέση βρίσκεται η Ινδία η οποία θα δει το ΑΕΠ της να ξεπερνά εκείνο της Κίνας. 7 και 5 % αντίστοιχα ενώ και οι οικονομίες της Νότιας Αφρικής, Ρωσίας και Βραζιλίας θα καταγράψουν ποσοστά πάνω από εκείνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μόνο η Αμερική θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις που θέτει η συγκυρία των γεωπολιτικών συνδυασμών.
Και εδώ όμως υπάρχει το μεγάλο θέμα των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου. Αν καταφέρει να εκλεγεί ο Τράμπ και αν εφαρμόσει τα προεκλογικά του προγράμματα για την μετανάστευση και τις ελεύθερες συναλλαγές τότε ασφαλώς το παγκόσμιο εμπόριο θα μειωθεί και ενδέχεται ο πληθωρισμός να ξεφύγει από τον στόχο. Αυτό θα οδηγήσει με τη σειρά του στην αύξηση των επιτοκίων και στην ανακοπή της κυκλικής ανάκαμψης των οικονομιών του δυτικού χώρου. Προφανώς θα έχει περιορισμένη διάρκεια αλλά ωστόσο η ζημιά που θα προκληθεί δεν θα είναι μικρή.
Οι τιμές των εμπορευμάτων αναμένεται να έχουν πτωτική τάση. Η χαλάρωση των περιορισμών στο πετρέλαιο από τον ΟΠΕΚ+ και η τόνωση της ζήτησης που θα προέλθει από την Ασία θα φέρει το brend στα 60 δολάρια το βαρέλι κάτι που θα ευνοήσει την κυκλική ανάκαμψη των δραστηριοτήτων.
Κάτω από τις συνθήκες του ευνοϊκού σεναρίου που υπολογίζει τον τερματισμό των πολέμων στην Ουκρανία και τη Γάζα οι εξελίξεις θα είναι διαφορετικές για την Ευρωζώνη και για την παγκόσμια οικονομία. Η άρση των παραγόντων που δυσχεραίνουν τις παγκόσμιες συναλλαγές θα αυξήσει την διεθνή ζήτηση κάτι που θα έχει αντιφατικές επιπτώσεις στις παγκόσμιες αγορές. Ο δυτικός κόσμος θα ενισχυθεί ωστόσο γιατί οι μεγάλες επιχειρήσεις που θα αναλάβουν την ανασυγκρότηση των κατεστραμμένων περιοχών είναι δυτικών συμφερόντων κατά το πλείστον.
Κάτω από τις συνθήκες όμως του σεναρίου που υπολογίζει την επέκταση του πολέμου του Ισραήλ με το Ιράν τότε οι εξελίξεις θα είναι πέρα από κάθε ικανότητα πρόβλεψης.
Κουρματζής Θάνος
Οικονομολόγος / Στατιστικός / Συγγραφέας
