Διεθνείς εξελίξεις και Ελλάδα

Όχι μόνο στην Έλλάδα αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο συμβαίνουν γεγονότα που μπορούν να αναπτύξουν διαδικασίες μεγάλης κλίμακας. Θα έλεγα ακόμα και ιστορικών γεωπολιτικών μετατοπίσεων.

Το επίκεντρο των εξελίξεων είναι και αυτή τη φορά η Μέση Ανατολή. Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία ανακαθορίζει σχέσεις που δεν εντοπίζονται μόνο στο πεδίο του ισλαμισμού αλλά και αυτών των μειζόνων διεθνών δυνάμεων. Ο ισλαμικός κόσμος και πάλι είναι διχασμένος. Με αιχμηρή και ανθεκτική λόγχη το ISIS αναπτύσσονται συγκρούσεις στο εσωτερικό του που έτσι ή αλλιώς διαμορφώνουν σημαντικές συνέπειες στο διεθνές πεδίο.

Ένα δεύτερο επίκεντρο γεωπολιτικής αστάθειας μετά την Συρία αποτελεί η Τουρκία. Είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις ανακατατάξεις στο Ισλάμ και προσπαθεί ταυτόχρονα να διατηρηθεί στο πάνελ των περιφερειακών δυνάμεων.

Δεν είναι όμως εύκολο γιατί για τους διεθνείς παρατηρητές η χώρα αυτή είναι ήδη τεμαχισμένη. Σε πολλές περιπτώσεις έχει φανεί πως τα μέρη της τουρκικής κοινωνίας έχουν υπερβεί τους οικονομικούς και ταξικούς προσδιορισμούς και τίθενται αυτοτελώς πλέον με όρους θρησκευτικούς, ιδεολογικούς και εθνοτικούς. Παραδοσιακοί ισλαμιστές, δυτικότροποι εκσυγχρονιστές και εθνοτικές μειονότητες με ισχυρότερη αυτή των Κούρδων αυτονομιστών δεν διαθέτουν πια ούτε καν γλωσσικούς τρόπους επικοινωνίας.

Οι βίαιες εκκαθαρίσεις του Ερτογάν και οι επαναλαμβανόμενες πιρουέτες στη διεθνή πολιτική σκηνή, αντί να εξομαλύνουν τις έκρυθμες εσωτερικές καταστάσεις τις οξύνουν στο έπακρο.

Η δημόσια διοίκηση του κράτους εξασθενεί και αποδυναμώνεται δοθέντος ότι το ικανότερο δυναμικό της ήταν άνθρωποι του δυτικότροπου μοντερνισμού ενώ οι αντικαταστάτες προέρχονται ή θα προέλθουν από τα λαϊκά και λιγότερο μορφωμένα και εκπαιδευμένα στρώματα. Ιδιαίτερα αισθητό είναι το μειωτικό αποτέλεσμα στο στρατό και στις δυνάμεις ασφαλείας. Οι καλύτεροι αξωματικοί και μάχιμοι άνδρες στο τουρκικό στάτευμα ήταν αυτοί που σήμερα εξωστρακίζονται και θανατώνονται όπως οι κούρδοι. Κάτι παρόμοιο έπραξε και ο Αμπντελχαμίντ ο Β΄ στις αρχές του 19ου αιώνα. Πράγματι οι εξελίξεις αυτές μας γυρίζουν πολλά χρόνια πίσω. Όταν το σώμα των γενιτσάρων έχασε τα προνόμια της αποκλειστικότητας κατά τον 18ο αιώνα και όταν άρχισαν να ανέρχονται στις κλίμακες της στρατιωτικής ιεραρχίας και οι τούρκοι μουσουλμάνοι, κατά την Οθωμανική αυτοκρατορία, τότε άρχισε ουσιαστικά και η μεγάλη και μακρά πτώση της. Ο Αμπντελχαμίντ ο Β΄ στις αρχές του 19ου αιώνα (1804) ουσιαστικά κατάργησε το σώμα των γενιτσάρων πάνω στο οποίο στηρίχτηκε η επέκταση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και δημιούργησε το Νέο Σώμα. Αυτό ήταν ένα στρατιωτικό σώμα που αποτελούνταν από μουσουλμάνους πολίτες μειωμένης όμως στρατιωτικής αποτελεσματικότητας. Τηρουμένων των ιστορικών αναλογιών, και αν συνεχισθούν οι σημερινές πιέσεις που δέχεται το τουρκικό κράτος, τότε είναι βέβαιο πως η χώρα αυτή, αργά ή γρήγορα, θα έχει την τύχη της Συρίας όχι τόσο ως προς τις αιματηρές συγκρούσεις αλλά ως προς τον τεμαχισμό της. 

                                        ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΑΣΙΜΟΥ ΒΗΜΑΤΙΣΜΟΥ

Η Ελλάδα δεν φαίνεται να ανησυχεί των πραγμάτων εχόντων κακώς. Τουλάχιστον αυτό είναι το φαίνεσθαι, η εικόνα της επιφανείας. Το ελληνικό καλοκαίρι έχει μία δύναμη ραστώνης που απωθεί τα προβλήματα στο βάθος της σκηνής ενώ φέρνει μπροστά καταστάσεις ανεμελιάς και λήθης. Πόσο όμως μπορεί να κρατήσει αυτό; Ακόμα ένα ίσως και δύο μήνες… και είναι και πολύ.

Με την αρχή της νέας σεζόν θα προβάλλουν αμείλικτα τα προβλήματα στην πληρότητα τους που για πολλούς μπορεί να θεωρούνται και προβλήματα οικονομικής επιβίωσης. Το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων πολιτών βρίσκεται σε κατάσταση οικονομικής ένδειας, υπέρ δανεισμού και καταναλωτικής συρρίκνωσης. Πρόσφατα στοιχεία ομολογούν ότι ακόμα και τα βασικά αγαθά διατροφής εκλείπουν από πολλά ελληνικά τραπέζια. Οσαύτως και η οικονομική κατάσταση του κράτους βρίσκεται σε δεινή κατάσταση. Τα έσοδα είναι συνεχώς μειούμενα, ενώ οι ανάγκες δημόσιων πληρωμών συνεχώς αυξανόμενες. Καμμία σημασία δεν έχει το γεγονός ότι καταγράφεται λογιστικό πλεόνασμα. Αν το κράτος εξυπηρετούσε όλες του τις υποχρεώσεις προς τρίτους ένα τεράστιο έλλειμμα θα κατέτρωγε κάθε πόρο και ικμάδα της ελληνικής κοινωνίας. Απ’ αυτή την άποψη καλώς κάνει και δεν πληρώνει το κράτος έως ότου ρυθμισθεί μία μεγάλη και γενναία μείωση των δαπανών εξυπηρετήσεως του δημοσίου χρέους. Αυτό όμως δεν είναι βέβαιο και αν δεν συμβεί τότε καθίσταται μοιραία και καταστροφική η σύγκρουση με τους φιλτάτους «εταίρους».

                                   Εμμονή με το ευρωνόμισμα

Οι περισσότεροι σοβαροί οικονομολόγοι και ειδικοί πολιτικοί επιστήμονες δεν μπορούν να κατανοήσουν τη πείσμονα εμμονή του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα για την παραμονή της στη ζώνη του ενιαίου νομίσματος. Οι υπάρχουσες μικρές εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα.

Γιατί στ’ αλήθεια έχει δημιουργηθεί αυτή η επιθυμία στους περισσότερους Έλληνες να χρησιμοποιούν ένα νόμισμα που δεν τους ανήκει, που δεν είναι δικό τους; Ένα νομισματικό σύστημα που δεν το σχεδίασαν οι ίδιοι για να προωθήσουν την εθνική τους οικονομία αλλά διαφορετικά κέντρα ευρωπαϊκών συμφερόντων προς διευθέτηση των διαφορών τους; Κέντρα κυρίως γαλλικά και γερμανικά.

Γιατί αμελλητί και αβλεπί το πολιτικό σύστημα μετά το 1996 δέχθηκε να λάβει μέτρα προσαρμογής της οικονομίας για να ενταχθεί στον ευρωπαϊκό μηχανισμό ισοτιμιών που ως επί το πλείστον ήταν συγκυριακά, εικονικά και επείσακτα; Τι πραγματικά προσδοκούσε και τα έπραξε όλα αυτά;

Απειλή επικίνδυνης απομόνωσης

Η συσσώρευση επικίνδυνων καταστάσεων που μετατρέπονται σε ογκώδη και ανυπέρβλητα γεγονότα, αναδεικνύουν την παρούσα περίοδο στην πιο απειλητική και εκρηκτική από την εποχή της μεταπολίτευσης. Για πενήντα σχεδόν χρόνια η Ελλάδα γνώρισε μια ειρηνική, δημοκρατική (πλην της χουντικής ) και ευημερούσα ιστορική περίοδο απαράμιλλη για την νεοελληνική της ιστορία. Αυτή η περίοδος όμως δείχνει δυστυχώς να έχει τελειώσει.

Μία νέα περίοδος με τεράστιες διακυμάνσεις και ισχυρή μεταβλητότητα έχει ήδη κάνει την εμφάνιση της σαρώνοντας κάθε προσδοκία γρήγορης ομαλοποίησης.

Η βαθιά κρίση παραγωγής, η ανικανότητα της Ε. Ένωσης, ο διαμελισμός του κοινωνικού ιστού, η δημοσιονομική καταστροφή, η εξαφάνιση του πιστωτικού συστήματος, και φυσικά το μεταναστευτικό / προσφυγικό ζήτημα, είναι τα μεγάλα θέματα που η σημερινή κυβέρνηση δεν είναι σε καμία θέση να αντιμετωπίσει. Αλλά θα έλεγα πως και η υπάρχουσα γενιά των πολιτικών μας δεν μπορεί και δεν ξέρει να αντιμετωπίσει. Εκείνοι οι πολιτικοί της μεταπολεμικής περιόδου αλλά και οι τελευταίοι της χουντικής εποχής που διέθεταν μία κάποια εμπειρία ως προς την αντιμετώπιση έκρυθμων καταστάσεων έχουν παροπλιστεί ή αδρανοποιηθεί για ποικίλους λόγους και οριστικά.