ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ
Θα γυρίσουμε, με το άρθρο αυτό, πίσω, φέρνοντας τον παρελθόντα χρόνο μπροστά, στο παρών, όχι για να ενταφιάσουμε τις ιδεολογίες που περιείχε και οι οποίες τον διαμόρφωσαν αλλά για να αποτιμήσουμε τις αξίες τους, με τον δέοντα σεβασμό.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχουν πλέον ιδεολογίες. Εξανεμίστηκαν με την κατάρρευση του συστήματος του διεθνούς διπολισμού στην ισορροπία ισχύος. Ο ψυχρός πόλεμος μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ, είχε δημιουργήσει τις κατάλληλες ευκαιρίες να αναδυθούν ιδεολογίες, από τα αριστερά και από τα δεξιά του φάσματος, για να συγκαλυφθούν τα ωμά οικονομικά συμφέροντα των κοινωνικών μπλοκ και των φορέων τους.
Δηλαδή ο στόχος των ιδεολογιών ήταν να δημιουργήσουν ένα φενακισμένο κόσμο πάνω από τον πραγματικό και να φυλακίσουν εκεί μέσα τη σκέψη των ενεργών ανθρώπων και τη δράση τους. Σε μεγάλο βαθμό πέτυχαν αλλά η διάλυση του διπολισμού αφαίρεσε από τις μεγάλες δυνάμεις την αιτιολογία για την λεγόμενη πάλη των ιδεολογιών. Με άλλα λόγια, ιδρυτές των ιδεολογιών, όπως ο Μάρξ για παράδειγμα, έπεσαν θύματα των επιγόνων οπαδών τους, που προσάρμοσαν τις αρχές τους στη σκοπιμότητα των συμφερόντων τους, ταξικών ή ατομικών.
Εδώ θα ασχοληθούμε συνοπτικά με τις αριστερές ιδεολογίες και κυρίως με τον μαρξισμό και τις ποικίλες εκφάνσεις του. Ο υπαρξισμός, ο στρουκτουραλισμός και ο νεοθετικισμός της Οξφόρδης, θα περιμένουν μια άλλη φορά.
Ο Κάρλ Μάρξ πεθαίνει το 1883. Η ζωή του δεν ήταν αφιερωμένη μόνο στην επεξεργασία της επαναστατικής θεωρίας του αλλά μεγάλο μέρος της επενδύθηκε και στη πολιτική δράση. Ο Φρήντριχ Ένγκελς πεθαίνει το 1895. Τη χρονιά που επιμελήθηκε την επανέκδοση των κειμένων του φίλου του για την «Ταξική πάλη στη Γαλλία, 1848-1851». Ο γέρο Ένγκελς ήταν ο πρώτος που άρχισε να αναθεωρεί τη θεωρία που επεξεργάστηκε ο Μάρξ, με τη συμβολή του βεβαίως, στα χρόνια της νεότητας. Σκεφτόταν, με αφορμή την ανάπτυξη του συνδικαλισμού και του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος στη Γερμανία, μήπως ήταν δυνατή η κατάληψη της εξουσίας όχι με επαναστατικά μέσα, αλλά μέσω της κοινοβουλευτικής διαδικασίας.