humanact.gr

ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΙΝΑΣ - ΗΠΑ

E-mail Εκτύπωση PDF

Οι Ισπανοί έμποροι που κυριαρχούσαν έναντι των άλλων πλήρωναν τα είδη αυτά με το ασήμι που εξόρυσσαν στα ορυχεία του Μεξικού που επίσης κατείχαν. Δεκάδες τόνοι εισέρρεαν στην Ισπανία και διοχετεύονταν στο εμπόριο. Στην ουσία το σύστημα αυτό ήταν το πρώτο αποτέλεσμα της διεθνοποίησης του εμπορίου γεγονός που ένωσε λειτουργικά την Δύση με την Ανατολή.

Η αύξηση της ζήτησης για μετάξι και πορσελάνη της Κίνας έδωσε ώθηση στην παραγωγή της οικονομίας η οποία έμπαινε σε περίοδο κρίσης υπό την δυναστεία των Μίγκ. Και τούτο γιατί οι τιμές του χαρτικών ειδών μειώθηκαν με αποτέλεσμα να απειλείται δημοσιονομική κρίση λόγω έλλειψης επαρκών κρατικών εσόδων. Η βιομηχανική παραγωγή της Κίνας διαφοροποιήθηκε και ο εμπορικός της τομέας με το εξωτερικό διευρύνθηκε.

Τεράστιες ποσότητες αργύρου εισέρρεαν στην Κίνα μετά την άρση της απαγόρευσης του ναυτιλιακού εμπορίου και μεγάλες ποσότητες ράβδων αργύρου μεταφέρονταν με ισπανικά πλοία από την λατινική Αμερική και ιδιαίτερα από τα μεταλλεία αργύρου που είχαν υπό την εκμετάλλευση τους οι Ισπανοί στο Ποτόσι, της σημερινής Βολιβίας. Ταυτόχρονα στην Κίνα δραστηριοποιούνταν και τάγματα Ιησουιτών υπό τον Ματέο Ρίτσι, ο οποίος βοήθησε τον αυτοκράτορα των Μίγκ να κατανοήσει την σημασία και ωφέλεια που είχε η διεξαγωγή εμπορικών συναλλαγών με τον υπόλοιπο κόσμο.

Για 60 χρόνια η οικονομία της Κίνας εκείνη την εποχή ενισχύονταν από τις εισροές του αργύρου από την Νότια Αμερική και σε μικρότερο βαθμό από την Ιαπωνία. Όμως η έναρξη του τριακονταετούς πολέμου των Ισπανών με τους Ολλανδούς και Εγγλέζους, το 1630, για θρησκευτικούς λόγους ως γνωστόν, είχε ως αποτέλεσμα να στερέψουν οι πληρωμές των εμπορικών εισαγωγών από την Ανατολή με άργυρο.

Η μείωση των ροών ασημιού στη Κίνα επέφερε και τη μείωση της βιομηχανικής παραγωγής με συνέπεια την οικονομική δυσπραγία. Η μείωση όμως της ποσότητας του αργύρου επέφερε την αύξηση της τιμής του η οποία ήταν τέσσερις φορές υψηλότερη από την τιμή του χαλκού. Εκείνη την εποχή στην Κίνα υπήρχε το διμεταλλικό νομισματικό σύστημα. Και αυτό ήταν η τραγωδία της. Το εσωτερικό εμπόριο διεξαγόταν με μονάδες χαλκού αλλά οι φόροι και το εξωτερικό εμπόριο με μονάδες αργύρου.

Οι αγρότες στη Κίνα αποτελούσαν τη μεγαλύτερη φορολογική βάση εκείνη την εποχή. Η υπερτίμηση όμως του αργύρου επέφερε μεγάλα κύματα φτώχιας στην ύπαιθρο που στάθηκαν η αιτία για αγροτική επανάσταση. Εισέβαλαν στο Πεκίνο υπό την ηγεσία του Li Zicheng και ο τελευταίος αυτοκράτορας Μίγκ κρεμάστηκε στο Beihai Park. Κλήθηκαν οι Μαντσού να καταστείλουν την επανάσταση και να βοηθήσουν στη διάσωση του καθεστώτος. Πράγματι αυτοί το έπραξαν αλλά δεν εγκατέλειψαν την εξουσία και έτσι ξεκίνησε η δυναστεία των Κίνγκ.

Το 1830 η Κίνα ήταν η πλουσιότερη χώρα του κόσμου και σε μεγάλη απόσταση από τις χώρες της Δύσης. Η Αγγλία και η ηπειρωτική Ευρώπη διένυαν τις πρώτες δεκαετίες της βιομηχανικής επανάστασης και η μόλυνση της ατμόσφαιρας από τον άνθρακα ήταν ένα νέο επιζήμιο φαινόμενο. Ιδιαίτερα στο Λονδίνο και σε άλλες πόλεις της Αγγλίας η μόλυνση είχε καταστήσει το νερό ακατάλληλο προς πόση. Έπρεπε πρώτα να το βράζουν και μετά να το καταναλώνουν αλλά και πάλι είχε μία βαριά γεύση και οσμή. Έπρεπε λοιπόν να εμποτίζουν φύλα τσαγιού στο νερό πριν το πιούν. Οι εισαγωγές από τη Κίνα αυξήθηκαν κατακόρυφα και η ζήτηση δεν προερχόταν μόνο από την Αγγλία αλλά και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η δυναστεία των Μίνγκ εξήγαγε τόνους φύλλων τσαγιού αλλά δεν εισήγαγε τίποτα από τη Δύση. Το αποτέλεσμα ήταν ότι το 1830 η Κίνα επί Κίνγκ, διακρατούσε το 70% των παγκόσμιων αποθεμάτων αργύρου και η οικονομία της παρήγαγε το 1/3 ή και το ½ του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Όπως ήταν φυσικό η κατάσταση αυτή δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτή από τη Δύση. Ο πλούτος της διέφευγε προς την Κίνα ενώ αυτή δεν έδινε μέσω εμπορίου τίποτα προς τη Δύση. Η Κίνα είχε επιδείξει υψηλή εσωστρέφεια όχι στον εμπορικό τομέα αλλά και στο τομέα των πεποιθήσεων. Η δυναστεία των Κίνγκ ήταν εντελώς απομονωμένη από τον έξω κόσμο και γιατί είχαν απελάσει τους Ιησουίτες καλόγερους που τους τροφοδοτούσαν με πληροφορίες για τα τεκτενόμενα στη Δύση.

Η Δύση αντέδρασε βίαια. Προκειμένου να αποκτήσει την εμπορική ηγεμονία για να αναζωογονήσει το κεφαλαιοκρατικό της σύστημα διεξήγαγε τον πρώτο και δεύτερο πόλεμο του Οπίου. Έτσι η Κίνα αναγκάσθηκε να εμπορευθεί όπιο και να ανοίξει κατά κάποιο τρόπο τις αγορές της. Επιπλέον η ξένη επιρροή ενέπνευσε την επανάσταση Taiping στην οποία είχαν σκοτωθεί πάνω από 60 εκατομμύρια κινέζοι ήτοι το 20% του πληθυσμού, πολύ περισσότεροι από όσους σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. Τις επόμενες δεκαετίες η Κίνα κλονιζόταν από εξεγέρσεις και μέχρι το τέλος του αιώνα από την πλουσιότερη χώρα του κόσμου που ήταν μετατράπηκε στη φτωχότερη. Όπως ήταν φυσικό η δυναστεία των Κίνγκ έπεσε.

Στη Κίνα λειτούργησε ένας μηχανισμός αυτοματισμού στη εξωτερική εμπορική πολιτική. Ενώ οι Μίνγκ επιδόθηκαν στο εξωτερικό εμπόριο και στήριξαν την ευημερία της Κίνας στις εισαγωγές αργύρου για μερικές δεκαετίες, τελικά χρεοκόπησαν γιατί μεγάλα γεγονότα έλαβαν χώρα εκτός συνόρων από τα οποία είχαν εξαρτηθεί. Αυτό αποτέλεσε ένα μάθημα για τους Κίνγκ οι οποίοι έκλεισαν τα σύνορα με τον έξω κόσμο σε μια προσπάθεια να διακρατήσουν τον πλούτο τους εντός συνόρων. Και τα δύο μοντέλα, εμπνεόμενα από τις αρχές του μερκαντιλισμού, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων όχι μόνο απέτυχαν αλλά λειτούργησαν έτσι ώστε η Κίνα να χάσει τεράστιες ευκαιρίες ηγεμονίας στο διεθνές εμπόριο μιας και το πρώτο μισό του 19ου αιώνα ήταν μακράν η πλουσιότερη χώρα του κόσμου. Δεν μπορείς μόνο να εξάγεις χωρίς να εισάγεις γιατί προκαλείς εχθρότητα στον υπόλοιπο κόσμο και τίθεσαι στο περιθώριο του παγκόσμιου εμπορίου.

Κατά το 16ο αιώνα θα ήταν πολύ εύκολο για τους Μίνγκ οι οποίοι διέθεταν ένα πανίσχυρο στόλο ο οποίος έπλευσε έως την Αφρική υπό τον ναύαρχο Zheng He, να κυριαρχήσουν στο παγκόσμιο εμπόριο και να διαπραγματευτoύν απ’ ευθείας με το Μεξικό εξοστρακίζοντας τους Ισπανούς που διέθεταν πολύ χαμηλότερη ισχύ πολέμου. Δεν το έκαναν για διάφορους λόγους.

Εκείνο που την εμπόδιζε ήταν οι αντιλήψεις και οι φιλοσοφικές πεποιθήσεις που διατηρούσε για τον κόσμο και τον εαυτό της. Ως «το ουράνιο βασίλειο» έβλεπε όλους τους άλλους υποδεέστερους και ο αυτοκράτωρ ήταν ο εκπρόσωπος του Θεού στα γήινα πράγματα. Αλλά και σήμερα αυτό που αρνείται η Κίνα είναι η πλήρης ενσωμάτωση στο υπάρχον εμπορικό και χρηματοοικονομικό παγκόσμιο σύστημα. Επιδιώκει τη δημιουργία ενός παράλληλου αντίστοιχου συστήματος στο οποίο θα ηγεμονεύει η ίδια ή θα νιώθει ότι μπορεί να ηγεμονεύσει στο μέλλον. Είναι όμως σε θέση να το επιτύχει όταν δεν το έκανε επί Μίνγκ το 1630 ή επί Κίνγκ το 1840 όταν ήταν η πλουσιότερη χώρα στον πλανήτη; Αυτό είναι το ερώτημα την απάντηση του οποίου πιέζουν οι Αμερικανοί να λάβουν. Διαφορετικά θα θέσει τον εαυτό της σε σύγκρουση με όλους τους άλλους και κυρίως με τους Δυτικούς. Πρόσφατα συγκεντρώθηκαν στη Βραζιλία οι ηγέτες της Ρωσίας, της Κίνας, της Ινδίας, Ν. Αφρικής και της Βραζιλίας προκειμένου να συζητήσουν πως θα προχωρήσουν στα επόμενα βήματα αποδέσμευσης από το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα υπό την κυριαρχία του δολαρίου. Τα αποτελέσματα όμως ήταν πενιχρά. Η Κίνα δεν επιθυμεί να μοιραστεί τα οφέλη με όλους τους άλλους. Ιστορικά μία άλλη προσπάθεια αποδέσμευσης από το παγκόσμιο γεωπολιτικό ιστό, όπως ήταν το Σοβιετικό παράδειγμα, γνώρισε παταγώδη αποτυχία. 

ΚΟΥΡΜΑΤΖΗΣ ΘΑΝΟΣ 

Dedicated Cloud Hosting for your business with Joomla ready to go. Launch your online home with CloudAccess.net.