humanact.gr

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ

E-mail Εκτύπωση PDF

Η κοινωνική και οικονομική δομή της πόλης μου.

Στα βόρεια της Ελλάδας βρίσκεται η γενέτειρα πόλη μου. Όπως σε όλους έτσι και σε μένα η συναισθηματική επίδραση που ασκεί ο γενέθλιος τόπος είναι μεγάλη.

Ανεξάρτητα από την ποιότητα των παιδικών βιωμάτων, η πρώτη επαφή με την ποικιλία της φύσης, τις μεταβολές της και με τους “άλλους” δεν μπορεί ποτέ να λησμονηθεί.

Σε κάθε άνθρωπο, η δομή της οικονομίας και της κοινωνίας στην οποία αντίκρυσε τα πρώτα παράδοξα του κόσμου, και τα βίωσε με ένα προσωπικό τρόπο, τον ακολουθεί και στα επόμενα χρόνια, στην ώριμη ηλικία, και πολλές φορές είναι αυτή που διαμορφώνει τα κριτήρια των επιλογών και των απορρίψεων. Τις περισσότερες φορές η διαδικασία αυτή είναι μη συνειδητή, υποδόροια, άρρητη και νοητικά ακατάληπτη σε πρώτο επίπεδο. Για να την φέρεις στο φως θα πρέπει να εργαστείς πολύ δυνατά και για να την ερμηνεύσεις ακόμα δυνατότερα.


Ο γενέθλιος τόπος και οι δομές του λοιπόν θα σε ακολουθούν όπου πηγαίνεις και απ' όπου φεύγεις. Στους περισσότερους ανθρώπους οι δομές αυτές περνούν και στους ίδιους και τους διαμορφώνουν κατά το ποιόν τους. Η δύναμη τους είναι αόρατη αλλά ακαταμάχητη και αξίζει σε κάθε άνθρωπο να την εκκαλύψει ως κρυμένη αλήθεια. Όχι μόνο οι κοινωνικές και οικονομικές δομές είναι μεγάλης σημασίας ως προς τη διαμόρφωση του ατομικού χαρατήρα αλλά και αυτές ακόμα οι γεωφυσικές και οι γεωγραφικές. Για παράδειγμα οι λαοί της θάλασσας έχουν καταγράψει ιστορικές τροχιές διαφορετικές από εκείνες που κατέγραψαν οι λαοί των ορεινών υψιπέδων και των στεπών. Ακόμα και οι κάτοικοι των πόλεων είναι διφορετικοί και πολλές φορές πολύ διαφορετικοί από τους κατοίκους της υπαίθρου έστω και αν ανήκουν στην ίδια χώρα και έχουν την ίδια εθνικότητα.

Στη δική μου πόλη ο πληθυσμός δεν ξεπερνά τις εικοσιπέντε χιλιάδες ανθρώπους. Πενήντα χρόνια πριν ο αριθμός αυτός ήταν κάτω από το ήμισυ. Οι οικονομικές δραστηριότητες με τις οποίες καταπιάνεται είναι κατά το πλείστον αγροτικές και γεωργικές. Το μεγαλύτερο μέρος των νοικοκυριών είναι αγρότες, επαγγελματίες παραγωγοί, με μεγάλες ή μικρές ιδιοκτησίες γης και διαθέτουν αγροτικό σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό. Τα παραγόμενα προϊόντα είναι δημητριακά, οπωροκηπευτικά, ακτινίδια, όσπρια, σπαράγγια, και εσπεριδοειδή. Σ' αυτήν την πληθυσμιακή ομάδα θα βρούμε μία μικρότερη που ασχολείται με την αλιεία και μία άλλη με την κτηνοτροφία, κλάδοι αμφότεροι, στοιχεία της πρωτογενούς παραγωγής.

Οι οικογένειες κατά προσέγγιση του πρωτογενούς τομέα καλύπτουν το 65% του συνόλου των οικογενειών της πόλης. Αυτοί οι αγροτικοί πυρήνες που κράτησαν την Ελλάδα για αιώνες δεν ήταν ποτέ ικανοποιημένοι με τις οικονομικές αποδόσεις τους και τον κουραστικό τρόπο βιοπορισμού. Όνειρα μεγάλα και πολλά εκτρέφονταν για το μέλλον των παιδιών τους που ήθελαν να μην είναι κοινό με το δικό τους.

Ένα δεύτερο μέρος των νοικοκυριών δραστηριοποιείτε στο τομέα του εμπορίου. Καταστήματα πάσης φύσεως μικρού μεγέθους κατά το πλείστον τροφοδοτούν τους πολίτες με τα αναγκαία αγαθά για την βιοτική καθημερινότητα. Το είδος αυτό της δραστηριότητας καλύπτει το 5% των νοικοκυριών που νομικά θεωρούνται μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις.

Με τις υπηρεσίες προς τους κατοίκους και τις επιχειρήσεις, ψυχαγωγικές, λογιστικές, αρχιτεκτονικές και λοιπές, ασχολείται ένα άλλο μέρος του πληθυσμού, το οποίο υπολογίζεται κοντά στο 3%. Τέλος με το τουρισμό ασχολείται άλλο ένα 4% των ενεργών νοικοκυριών.

Δημόσιοι υπάλληλοι δεν υπάρχουν σε μεγάλη κλίμακα λόγω απουσίας κρατικών οργανισμών και δομών αν εξαιρέσουμε την τοπική αυτοδιοίκηση και το εκπαιδευτικό δυναμικό των προωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων σχολείων.

Δεν υπάρχουν εργάτες και πολύ περισσότερο βιομηχανικοί εργάτες. Δεν υπάρχουν πολιτιστικές οντότητες όπως θέατρα, μουσικές αίθουσες, ωδεία, κλπ. Όπως δεν υπάρχουν και πανεπιστήμια με το πολύβουο δυναμικό τους. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι δεν υπάρχει τοπική γορά με την οικονομική έννοια του όρου, δηλαδή ικανός αριθμός αγοραστών και πωλητών τοπικών προϊόντων και υπηρεσιών. Τα προϊόντα που παράγονται από τις αγροτικές καλλιέργειες οδεύουν προς τις αγορές των μεγάλων πόλεων της χώρας ή και ένα μέρος τους αυτοκαταναλώνεται. Το ίδιο δηλαδή που συμβαίνει και με τις άλλες επαρχιακές πόλεις.

Τα εισοδήματα που εισρέουν μπορούν να συντηρήσουν ένα πλήθος μικρών επιχειρήσεων ψυχαγωγίας και εμπορικών καταστημάτων που υπάρχουν και λειτουργούν στη πόλη με μεγάλη άνεση. Επίσης είναι αρκετά για να αναπτύξουν ένα τομέα κατασκευών κατοικιών που μαζί με την τραπεζική μόχλευση έφερε μία παρατεταμένη άνοιξη στα τεχνικά επαγγέλματα μέχρι το 2011. Από τότε η κρίση είναι αλήθεια ότι μείωσε την στάθμη των εισοδημάτων αλλά αυτό τις περισσότερες φορές περνάει απαρατήρητο.

Δε θα δεις στη πόλη μου φτωχούς ανθρώπους, ούτε επαίτες και πολύ περισσότερο ναρκομανείς και άστεγους στους δρόμους όπως κατά κόρον βλέπεις στην Αθήνα.

Οι οικογένειες όλων των οικονομικών δραστηριοτήτων παραμένουν διατηρημένες και ενωμένες και συνεχίζουν να εκτρέφουν όνειρα για καλύτερη ζωή και για βελτίωση της μοίρας των παιδιών τους. Όχι δεν είναι απομονωμένοι από τη πρωτεύουσα και τις άλλες μεγάλες δύο ή τρεις πόλεις που βιώνουν ανοίπωτη μαζική μιζέρια αλλά επειδή αυτό τους το λέει μόνο η τελεόραση και όχι η βιοματική εμπειρία δεν είνα σε θέση να το συνειδητοποιήσουν καθολικά. Ιδιαίτερα τα καλοκαίρια όταν φουσκώνει ο ποταμός του τουρισμού με αυξημένες δόσεις από τα βαλκάνια και την Ευρώπη η κατανάλωση κορυφώνεται και η αύξηση των εισοδημάτων αντισταθμίζει τη μείωση των χειμώνων.

Η ανεργία των νέων βέβαια είναι μία οδυνηρή κατάσταση αλλά δεδομένης της μη δημοσιουπαλληλικής βάσης της παραγωγικής κλίμακας, αυτοί εργάζονται στις αγροτικές, τουριστικές και εμπορικές μικροεπιχειρήσεις των γονιών τους έστω και βοηθητικά. Οι μειώσεις των συντάξεων ήταν ασφαλώς αισθητές αλλά έτσι και αλλιώς το ύψος τους βρισκόταν πολύ πάνω από το βιοτικό όριο οπότε εκείνο που περιορίστηκε ήταν μόνον μία κατά τα άλλα περιττή υπερβάλλουσα κατανάλωση.

Οι ρυθμοί της ζωής είνα επαναλαμβανόμενοι και μπορούν να κάνουν τη ζωή μονότονη αλλά όχι άσχημη ή αβίοτη.

Για να περάσει αυτή η περιοχή σε μία διαφορετική εποχή, δηλαδή μία εποχή ανάπτυξης των δραστηριοτήτων, επέκτασης των παραγωγικών τομέων και αύξησης του πληθυσμού θα πρέπει να συμβούν ορισμένα θεμελιώδη γεγονότα που θα πρέπει πρωτίστως να σχεδιασθούν.

Το πρώτο που θα πρέπει να συμβεί είναι μία αύξηση των διαθέσιμων παραγωγικών συντελεστών. Είτε του συντελεστή εργασία, είτε του κεφάλαιου είτε της καλλιεργούμενης γης. Για να αυξηθεί το εργατικό δυναμικό θα πρέπει να αυξηθεί ο πληθυσμός ή να μειωθεί η ανεργία. Μ' αυτό το τρόπο αυξάνεται το εργατικό δυναμικό. Κάτι τέτοιο όμως αυτοτελώς δεν είναι δυνατόν να συμβεί. Θα πρέπει να συνδυασθεί με μία αύξηση των κεφαλαιακών πόρων ή των διαθέσιμων καλλιεργήσιμων στρεμμάτων. Για να αυξηθεί το κεφάλαιο θα πρέπει να αναδειχθούν επενδυτικές ευκαιρίες που θα το προσελκύσουν. Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν αυτές διατίθενται εκ φύσεως ή θα προκύψουν εκ θέσεως, δηλαδή μετά από προσελκυστικές πολιτικές.

Η απάντηση είναι ότι οι επενδυδτικές ευκαιρίες μπορούν να υπάρξουν και γιατί οι φυσικοί πόροι είναι άφθονοι και γιατί μπορεί να σχεδιασθούν δημόσιες πολιτικές κεφαλαιακής προσελκυστικότητας. Η φύση προσφέρει πλούσια κοιτάσματα γεωθερμίας τα οποία θα μπορούσαν να υποστηρίξουν επιχειρηματικές δράσεις όπως η λειτουργία θερμοκηπίων, φυτωρίων, παραγωγής ενέργειας, κλπ, με πολύ χαμηλό κόστος.

Επίσης θα μπορούσαν να σχεδιασθούν πολιτικές γύρω από την ανάπτυξη ερευνητικών κέντρων, ακόμα και διεθνούς χαρακτήρα, σε θέματα γεωπονίας ή φυτικού πειραματισμού. Θερμοκήπια νέων προϊόντων, με νέες μορφές τεχνολογίας, σε συνδυασμό με γεωπονικά ερευνητικά κέντρα θα μπορούσαν να συστήσουν ένα πρώτης τάξεως γεωτεχνολογικό πόλο ανάπτυξης. Όπως είναι μαθηματικά βέβαιο αυτές οι δράσεις θα είχαν θετικές επιπτώσεις στην ποιότητα και ποσότητα του ενεργού πληθυσμού, της εμπορικής κίνησης, του τομέα των κατασκευών και της κατοικίας, κλπ.

Για να αυξηθεί ο τομέας της γεωργικής απόδοσης σε συνάρτηση με τον ενεργό πληθυσμό απαιτείται η αύξηση της έκτασης της καλλιεργήσιμης εδαφικής επιφάνειας.

Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να μετατραπούν οι εκχερσωμένες εκτάσεις σε καλλιεργήσιμα εδάφη. Επίσης λόγω της υπάρχουσας αρδευτικής τεχνολογίας, όπως η στάγδην ύδρευση, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και αποξηραμένες σήμερα εκτάσεις. Η απόκτηση επί πλέον εδαφών θα διανέμονταν σε πληθυσμούς κατά βάση νέων ανθρώπων είτε από την ίδια την περιοχή είτε από όμορους νομούς της αυτής περιφέρειας.

Τα δημόσια κεφάλαια που απαιτούνται για τις δράσεις αυτές είναι πενιχρά και θα μπορούσε εύκολα να τα αναζητήσει και να τα εύρη η τοπική ή η περιφερειακή αυτοδιοίκηση είτε από την Ε. Έπιτροπή και τα διαρθρωτικά της ταμεία είτε από εθνικούς πόρους είτε από τις χρηματοικονομικές αγορές. Για όλα αυτά όμως απαιτούνται καλά θεμελιωμένες μελέτες που θα εξαντλούν και την τελευταία λεπτομέρεια πειστικότητας οι οποίες μελέτες θα εκτεθούν σε διεθνή investment road προκειμένου να “εξάψουν” το ενδιαφέρον των επενδυτών.

Θα μπορούσα να προτείνω και δράσεις εντατικοποίησης για αύξηση της παραγωγικότητας των ήδη υπαρχόντων επιχειρηματικών τομέων αλλά αυτό συγκεντρώνει τις λιγότερες πιθανότητες γιατί αν μπορούσε να είχε γίνει θα είχε κιόλας γίνει. Μάλλον φαίνεται πως για επιτυχή αναπτυξιακή αναβάθμιση απαιτούνται ποσοτικές αυξήσεις και παραγωγικές επεκτάσεις των σχετικών συντελεστών.

Το χρονικό πλαίσιο που απαιτείται για την υλοποίηση αυτών των πολιτικών δράσεων και των επιχειρηματικών μέτρων, δημόσιων και ιδιωτικών, διακυμαίνεται μεταξύ 5 και 7 χρόνων.

Τα δε δημόσια κεφάλαια που απαιτούνται, με ένα πρόχειρο υπολογισμό, δεν ξεπερνούν τα €700 -800 εκατομμύρια και με μόχλευση το 1,5 δις.

Με τον τρόπο αυτό η πόλη μου θα τεθεί στην αφετηρία του ενάρετου κύκλου ανάπτυξης με πολλές και ποιοτικές επιπτώσεις σε πολλούς ακόμα τομείς. Πολιτιστικά, εκπαιδευτικά, και δημογραφικά η περιοχή θα μεταβεί σε μία νέα ποιοτική βαθμίδα βίου που μπορεί να αποτελέσει πόλο συγκέντωσης πλεονεκτημάτων και παράδειγμα προς μίμιση για πολλές άλλες περιοχές της υπαίθρου χώρας.

Η τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη εν τέλει θα ανυψώσει και το εθνικό επίπεδο ανάπτυξης το οποίο φυσικά προκύπτει από τις περιφερειακές ροές.

Ο επιτυχής σχεδιασμός και η αποτελεσματική υλοποίηση ενός τέτοιου μοντέλου ανάπτυξης, μέσω λειτουργικών περιφερειακών πόλων, είναι ένα έργο που απαιτεί και την αποσυγκέντωση της πολιτικής εξουσίας και των σχετικών δημόσιων οικονομικών θεσμών. Το πολιτικό κέντρο δεν ταυτίζεται με το κέντρο των Αθηνών, και τους πέριξ χώρους του Κολωνακίου, αλλά ακτινώνεται αποτελεσματικά στις πρωτογενείς σε πρώτη φάση και στις δευτερογενείς σε δεύτερη περιφέρειες της χώρας. Το επιστημονικό δυναμικό αποκεντρώνεται και αποκτά επιτέλους κοινωνικό ρόλο, οι πλούσιοι πόροι αυτής της χώρας αξιοποιούνται μακροχρόνια και η κοινωνική και οικονομική κρίση που τη μαστίζει εξουδετερώνεται.

Dedicated Cloud Hosting for your business with Joomla ready to go. Launch your online home with CloudAccess.net.