humanact.gr

Η ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ - Η διακυβερνητική των αγορών

E-mail Εκτύπωση PDF
Ευρετήριο Άρθρου
Η ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ
Διεθνείς θεωρίες
Η διακυβερνητική των αγορών
Όλες οι Σελίδες

Στη σύγχρονη ιστορική φάση, το εύρος της οποίας δεν γνωρίζουμε, οι σχέσεις των μειζόνων δυνάμεων, δεν μπορούν να διαταραχθούν ούτε από στρατιωτικές στρατηγικές εδαφικής επέκτασης, ούτε από πολιτικές κατάλυσης των δημοκρατικών πολιτευμάτων. Ο παράγοντας που μπορεί να τις διαταράξει δεν συνιστά ένα απειλητικό κράτος με επιθετική στρατηγική. Δεν ορίζεται με κρατικούς ή εθνικούς όρους. Συνιστά κατά το μάλλον ένα σύστημα παγκόσμιας ισχύος που περιστρέφεται πάνω από τα κράτη, με συστατικά στοιχεία την υψηλή τεχνολογία και τις κεφαλαιακές ροές. Διαθέτει αυστηρούς κανόνες επιβράβευσης και τιμωρίας όσων συμμετέχουν σ’ αυτό, είτε είναι κράτη και κυβερνήσεις είτε είναι φυσικά πρόσωπα και κοινωνικοί φορείς. Διαθέτει λειτουργικές αρχές τις οποίες οφείλουν να τηρούν οι συμμετέχοντες, η παραβίαση των οποίων σημαίνει αυτόματα και την έξοδο τους.

Συνηθίζεται συμβατικά να αποκαλείται αυτό το σύστημα «αγορές» αλλά ο όρος έχει επινοηθεί μάλλον για χρήση ευρείας κατανάλωσης. Ουσιαστικά αποτελεί ένα σύστημα ισχύος, με διακριτές ιεραρχήσεις, χωρίς κέντρο, πέρα από τη φυσική διάσταση του ανθρώπινου υποκειμένου, που κινείται διαρκώς, ημέρα και νύχτα, μεταφέροντας πόρους από το ένα σημείο του πλανήτη στο άλλο,  με όχημα την τεχνολογία. Η οικονομική ισχύς του είναι τόσο μεγάλη ώστε να μπορεί να χρηματοδοτεί μεγάλα ελλείμματα κρατικών προϋπολογισμών, εταιριών, νομισματικών ζωνών, τραπεζικών ομίλων, κλπ, απορροφώντας τα πλεονάσματα κερδών, αποταμιεύσεων και κεφαλαίων που παράγονται αλλού. Είναι τελικά ένα σύστημα κυκλικής ροής και ανακύκλωσης κεφαλαίων, που όταν γίνεται στροβιλισμός μπορεί να καταστρέψει τους ευάλωτους και αδύναμους που εντάχθηκαν στις διαδικασίες του. Κράτη που αποδέχθηκαν μέρος αυτών των κεφαλαίων, με τη μορφή των δανειακών πιστώσεων έναντι εγγυήσεων, βλέπουν να καταποντίζονται στην αναξιοπρέπεια, τη διαπόμπευση και τον εξευτελισμό, γιατί δεν αξιοποίησαν κατάλληλα αυτές τις πιστώσεις. Η χρεοκοπία ισοδυναμεί όχι μόνο με απώλεια οικονομικής ισχύος αλλά και εθνικής και πολιτισμικής. Ισοδυναμεί με στρατιωτική ήττα σε ένα διμερή ή πολυμερή πόλεμο στο συμβατικό κόσμο.

Παρ’ ότι το σύστημα είναι υπέρ κρατικό έχει διακυβερνητικές εξουσίες στις κρατικές επιλογές. Οι εντολές του μετατρέπονται σε κυβερνητικές πολιτικές, είτε οι κυβερνήσεις απολαμβάνουν τη δέουσα εσωτερική νομιμότητα είτε όχι. Παρ’ ότι το σύστημα έχει το σχήμα της συνεχούς ροής κυκλικής μεταφοράς πόρων, όπως το σχήμα της γης, διαθέτει σταθμούς μεταβίβασης που ονομάζονται χρηματοοικονομικοί οργανισμοί ή οίκοι διαχείρισης κεφαλαίων. Οι σταθμοί αυτοί ως εκπρόσωποι του διακυβερνητικού συστήματος συνδέονται με τις κρατικές κυβερνήσεις μέσω πολύπλοκων κανόνων αγοράς και πώλησης εθνικού ενεργητικού. Ουσιαστικά αποτελεί ένα σύστημα διακυβερνητικής εξουσίας υπεράνω του κρατικού συστήματος. Αν το κρατικό σύστημα εξουσίας αποφασίζει να συγκρουστεί με το διακυβερνητικό, όπως η Αργεντινή για παράδειγμα, τότε είναι αναγκασμένο να τροποποιήσει και τις σχέσεις του με τις εγχώριες πηγές νομιμότητας. Συνήθως αυτό γίνεται με την αποδοχή ενός κατώτερου επιπέδου τρόπου διαβίωσης. Οι πολιτικοί ανακαθορισμοί των εσωτερικών συσχετισμών όμως που ακολουθούν, αναδεικνύουν μια νέα κρατική εξουσία η οποία επαναφέρει στην τροχιά της διακυβερνητικής εξουσίας τη χώρα.

Όμως η διακυβερνητική εξουσία δεν καλλιεργεί σχέσεις μόνο με τις κρατικές εξουσίες. Έχει απλώσει δίκτυα και στις κοινωνικές ομάδες των χωρών, τους οικονομικούς φορείς, τους ασφαλιστικούς οργανισμούς και τα φυσικά πρόσωπα ακόμα, προκειμένου να προσπορισθεί νομιμότητα και αποδοχή. Έτσι καθίσταται πολύ δύσκολο για μια εθνική κυβέρνηση να συγκρουστεί με το σύστημα της διακυβερνητικής των αγορών, χωρίς να πλήξει και τα συμφέροντα των δικών της οικονομικών φορέων και πολιτών.

Όλο και περισσότερο ο άξονας του συστήματος ασφαλείας μετατοπίζεται από τους εθνικούς χώρους και μεταφέρεται στους άδηλους υπερεθνικούς στους οποίους επικυριαρχεί ή διακυβερνητική των αγορών.

Η αντιμετώπιση αυτού του νέου Λεβιάθαν δεν είναι υπόθεση ενός κράτους. Απαιτεί και προϋποθέτει τη σύμπραξη των μειζόνων δυνάμεων, οι οποίες συντονισμένα θα αθροίσουν εξουσίες μεγαλύτερης ισχύος από εκείνη της διακυβερνητικής των αγορών. Στην ιστορία όμως δεν έχουμε κανένα παρόμοιο παράδειγμα συντονισμού των μειζόνων αλλά πάμπολα παραδείγματα συγκρούσεων μεγάλων αντιπάλων.

Τηρουμένων των ιστορικών αναλογιών, η σημερινή ιστορική φάση, ομοιάζει με εκείνη της επικράτησης των αυτοκρατοριών. Αλλά οι αυτοκρατορίες, κατά κανόνα, δεν καταλύθηκαν ποτέ από συντονισμένα χτυπήματα των αντιπάλων αλλά από τις εσωτερικές αδυναμίες και αντιφάσεις που καλλιεργούσαν ανορθόλογα.

Θ. Πεδινός

Ειδικός γεωπολιτικός αναλυτής.



Dedicated Cloud Hosting for your business with Joomla ready to go. Launch your online home with CloudAccess.net.