humanact.gr

ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

E-mail Εκτύπωση PDF

                   ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ & ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

Το αεροπλάνο είχε ήδη “διασχίσει” τον ατλαντικό ωκεανό και σε λίγα λεπτά θα προσγειωνόταν στη διοικητική πρωτεύουσα της Ευρώπης, τις Βρυξέλλες. Αν και δεν ήταν καλά προετοιμασμένος για το μήτινγκ που θα ακολουθούσε με τους συναδέλφους του εδώ στην Ευρώπη για το ζήτημα της Ουκρανίας, δεν ανησυχούσε και πολύ γιατί αυτοί ήταν πάντα περισσότερο απροετοίμαστοι από τον ίδιο.

Τις σχέσεις με τους εταίρους της Αν. Ασίας μπορούσε άνετα να τις διευθύνει γιατί οι Ασιάτες ένιωθαν ένα είδος γενικής και αδικαιολότητης μειονεξίας απέναντι στους Αμερικανούς, οπότε είτε έτσι είτε αλλιώς ήταν πάντα ο ηγέτης των διεθνών σχέσεων της υπερδύναμης.

Εντός της Ε. Ένωσης οι απόψεις των ηγετών όχι μόνο για το πρόσφατο ζήτημα της Ουκρανίας αλλά και για όλα σχεδόν τα διεθνή, ήταν πολλές και μάλιστα ενίοτε και συγκρουόμενες. Δεν ήταν δύσκολο για οποιονδήποτε διαπραγματευτή να ελλίσσεται ενδιάμεσα και να πλειοδοτεί πότε στον έναν και πότε στον άλλον ανάλογα με τις δικές του επιδιώξεις αφ' ενός και να διευρύνει τις διαφορές τους αφ' εταίρου.


Βέβαια οι δυσκολίες αυξάνουν γιατί η Ουκρανία δεν είναι ούτε Συρία, ούτε Αίγυπτος και φυσικά ούτε Ιράκ ή Ιράν. Βρίσκεται εντός του εφαρμοστικού πλαισίου των περιπεπλεγμένων ευρασιατικών συμφερόντων, παραδοσιακά ανήκει στην ακτίνα επρροής της Ρωσίας αλλά ένα τμήμα της πολιτικής ελίτ “βλέπει” προς την Ε. Ένωση επενδύοντας προσδοκίες απεμπλοκής αλλά κυρίως προσδοκίες ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.

Οι Ρώσσοι όμως κάτω από την παμπόνηρη ηγεσία του Πούτιν δεν είναι πρόθυμοι να αφήσουν έναν αδελφό σλαβικό λαό να αρνηθεί την πολιτική τους “προστασία”. Αυτοί ήταν που μέχρι πρότινος άλλωστε τους χρηματοδοτούσαν υλικά και οικονομικά και δεν έχουν καμία διάθεση να επιτρέψουν τους Ουκρανούς να ενταχθούν ανώδυνα στην Ε. Ένωση. Και δεν έχουν άδικο σκέφτηκε ο Κέρρυ. Πως μπορεί να δικαιολογηθεί στη σκακιέρα των διεθνών σχέσεων η συμπεριφορά που υποδηλώνει ότι ένα υποτελές κράτος οικονομικά δύναται να διαφοροποιείται από τον χρηματοδότη του πολιτικά.

Απλώς δεν μπορεί. Οι οικονομικές αποικίες οφείλουν να είναι και πολιτικές αποικίες. Αν θα ήθελαν την πολιτική τους ανεξαρτησία απλώς θα έπρεπε να είχαν εξασφαλίσει και την οικονομική τους ανεξαρτησία.

Ο ίδιος φυσικά προτιμάει την συνεργασία με τους Ρώσους και τα συστήματα τους στη διεθνή κονίστρα και όχι με τους Ουκρανούς, οι οποίοι είναι ανύπαρκτοι, αδαείς και φυσικά φτωχοί. Αλλά δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά. Η αμερικανική εξωτερική πολιτική οφείλει να διατυμπανίζει προς όλες τις κατευθύνσεις ότι ασκείται στη βάση αρχών, δημοκρατικών ιδεωδών και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όχι στη βάση στεγνών και κυνικών οικονομικών συμφερόντων. Και αυτός δεν ξεχνά ότι είναι ο φορέας της και ότι δεν μπορεί παρά να τηρεί κάθε φορά τα διπλωματικά πρωτόκολλα. Ούτε φυσικά έχει ξεχάσει ούτε και για ένα λεπτό ότι αυτός ο ίδιος έδωσε το ένα του μάτι στο πόλεμο του Βιετνάμ για την αμερικανική ηγεμονία.

Η αμερικανική διοίκηστη του Ομπάμα επέβαλλε ανώδυνες για τη Ρωσία πολιτικές κυρώσεων που αφορούν στη δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών ορισμένων ολιγαρχών. Αυτό φυσικά δεν αναστέλλει την πολιτική της Ρωσίας απέναντι στην Ουκρανία αλλά βρίσκεται σε αντιστοιχία με τις αρχές διακήρυξης της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Επί πλέον μέτρα κατά της Ρωσίας δεν πρόκειται να ληφθούν γιατί κανείς δεν το επιθυμεί. Ούτε οι Ευρωπαίοι ούτε οι ίδιοι και ας απειλούν περί του αντιθέτου. Οι μεγάλες ρωσικές και ευρωπαϊκές εταιρίες συνεχίζουν να συνεργάζονται απρόσκοπτα και οι ροές κεφαλαίων εκατέρωθεν δεν δείχνει να έχουν ανακοπεί ούτε στο ελάχιστο. Επί πλέον οι Ευρωπαίοι είναι εξαρτώμενοι ενεργειακά σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία και αυτό δεν τους επιτρέπει να υψώσουν τους τόνους. Το ίδιο συμβαίνει και με τους προμηθευτές Ρώσους οι οποίοι είναι προσεκτικοί απέναντι στις πολιτικές ισορροπίες γιατί δεν θέλουν να διακυνδυνέψουν τις αγορές τους. Η κατάργηση των οικονομικών συνόρων και η παγκοσμιοποίηση δημιούργησε εκτός των άλλων και πολύ ισχυρά δεσμά αλληλεξάρητησης.

Από την άλλη πλευρά η Ουκρανοί φαίνεται πως έχουν το ηθικό στοιχείο με το μέρος τους. Καταλύεται η εδαφική τους ακεραιότητα και αυτό αντιβαίνει με το διεθνές δίκαιο. Το 1994 προκειμένου να διασφαλισθεί η ανεξαρτησία τους παρέδωσαν το πυρηνικό του οπλοστάσιο και ταυτόχρονα έλαβαν διαβεβαιώσεις ότι θα ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Τους διαβεβαίωσαν επίσης ότι θα διατηρήσουν την εδαφική τους ακεραιότητα και ότι θα τύχουν οικονομικής συνδρομής από τους Ρώσους για την αντιμέτωπιση προβλημάτων οικονομικής ανάπτυξης. Και πράγματι, τους παραχωρήθηκε η θέση του διεθνούς ενδιάμεσου κομιστή του φυσικού αερίου μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης με μεγάλες οικονομικές αποδόσεις. Τους παραχωρήθηκαν χρηματοδοτήσεις και υλικά αγαθά από τους Ρώσους χωρίς επιστροφή ύψους πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ο Πούτιν στο πρόσφατο οικονομικό φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης μίλησε για τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου και για δεκάδες δις δολάρια.

Οι ίδιοι οι Ουκρανοί όμως στις δύο δεκαετίες που πέρασαν έχασαν την ηθική υπεροχή που κατείχαν και γιατί ανέπτυξαν πρακτικές απαράμιλλης διαφθοράς και γιατί δεν κατάφεραν να γεφυρώσουν τις διαφορές μεταξύ των καθολικών ουνιτών και των ορθοδόξων ρωσώφωνων αντατολικών χριστιανών και γιατί λεηλάτησαν τη κρατική περιουσία με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού να βιώνει συνθήκες ανύπωτης φτώχειας.

Όλα αυτά και πολλά ακόμα, σκεφτόταν ο Κέρρυ, ήταν τα μικρά κομμάτια της μεγάλης αιτίας που έφερε το σημερινό αποτέλεσμα. Του οιονεί διαμελισμού της χώρας. Ένα αποτέλεσμα που απειλεί να διαταρράξει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Ρωσία και ενδεχομένως να μετακινήσει το διεθνή άξονα ισορροπίας. Ασφαλώς κάτι τέτοιο δεν θα επιτρέψει να συμβεί και γι' αυτό θα προσπαθήσει να πείσει και τους ετερόκλητους ευρωπαίους εταίρους. Χαμογέλασε αδιόρατα με τη σκέψη ότι κάτι τέτοιο δεν ήταν και πολύ δύσκολο γιατί τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη και κυρίως η Γερμανία, πάνω από το ένα τρίτο των αναγκών τους σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο το καλύπτουν με τις ρωσικές εισαγωγές. Αλλά και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα προέβαλε σοβαρές αντιρρήσεις γιατί στο έδαφος του αναπτύσσουν μεγάλη οικονομική δραστηριότητα Ρώσσοι ολιγάρχες με αγορές και επιχειρήσεις.

Ο σκοπός του ήταν να συμφωνήσουν στην έκδοση ανακοινωθέντος για δηπλωματική χρήση στο οποίο θα αναγραφόταν η καταγγελία της ρωσικής στάσης και η διατήρηση της ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. Στην πραγματικότητα όμως η απόσχιση της Κριμαίας θα “πέρναγε” αμαχητί και ίσως και άλλων περιοχών με πλειοψηφούντα πληθυσμό Ρώσων.

Σε πρώτη φάση οι περιοχές αυτές της ανατολικής Ουκρανίας θα αποκτούσαν ένα καθεστώς αυτοδιάθεσης και σε δεύτερη μελλοντική φάση απόσχιση και ένταξη στη Ρωσία. Η δυτική Ουκρανία θα μπορούσε τότε, αν το επιθυμούσε, να οδεύσει προς την Ε. Ένωση με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Οι Βρυξέλλες όπως πάντα σχεδόν ήταν μουντές και γκρίζες. Μετά από λίγες ώρες ξεκούρασης στο ξενοδοχείο του ο υπουργός των ΗΠΑ, βρισκόταν με τους εικοσιοκτώ ευρωπαίους ομολόγους του στη πολυτελή αίθουσα συνδιασκέψεων της Επιτροπής. Η κατάσταση ήταν ακριβώς όπως την περίμενε. Πολυγλωσσία, άγνοια και προβολή εθνικών συμφερόντων. Οι χώρες της Βαλτικής επέμεναν στην αυστηροποίηση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, έχοντας κατά νου τις ιστορικές τους περιπέτειες και κάποιον φόβο για επαναφορά τους.

Οι χώρες των Βαλκανίων, πλήν Ελλάδος, προέβαλλαν αντίθετα την κατάργηση των κυρώσεων και την επανεξέταση των θέσεων. Η Γερμανία ήταν και αυτή πολύ προσεκτική απέναντι στις πολιτικές αποκλεισμού της Ρωσίας και υπέρ μιας ειρηνικής διευθέτησης μέσω της διπλωματικής οδού. Το ίδιο και οι άλλες χώρες της βορειοκεντρικής Ευρώπης πλήν της Βρετανίας η οποία επέμενε στη δεοντολογία των διεθνών σχέσεων με την οποία συνέδεε το διεθνές κύρος της. Ουσιαστικά οι θέσεις των ευρωπαϊκών χωρών ήταν απόροια της ιστορίας τους, των οικονοικών τους συμφερόντων και της γεωγραφικής τους θέσης. Πάγιος κανόνας που ίσχυε για όλες τις περιπτώσεις των διεθνών διαφορών.

Ο Κέρρυ όταν πήρε το λόγο έκανε μία γενική αναφορά των κανόνων που διέπουν τη πολιτική των διεθνών σχέσεων, το σεβασμό της κρατικής υπόστασης και της εθνικής κυριαρχίας, την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, της ειρηνικής επίλυσης των κρατικών διενέξεων

και τα τοιαύτα, και υποσχέθηκε ότι η χώρα του θα πείσει και θα πιέσει του φίλους Ρώσους να απέχουν από τη χρήση στρατιωτικών μέσων.

Ο Κέρρυ ήξερε πολύ καλά την εξωτερική πολιτική του Κρεμλίνου γιατί οι συζητήσεις που είχε για διάφορα εμπειρικά θέματα με τον συνάδελφο του Λαβρώφ ήταν πολύωρες. Ξέρει πως ο Πούτιν εκμεταλλεύεται πολύ καλά το παγκόσμιο καθεστώς της παγκοσμιοποίησης που επέφερε την κατάργηση των οικονομικών συνόρων. Η επιστροφή της Ρωσίας στο διεθνές προσκήνιο και η ενίσχυση του γοήτρου δεν επιχειρείται τόσο μέσω των κρατικών σχέσεων αλλά μέσω της οικοδόμησης κοινών οικονομικών συμφερόντων με διάφορες ομάδες των χωρών, όπως επιχειρήσεις, αθλητικούς οργανισμούς, πολιτικά γκρούπ, οικολογικές οργανώσεις, προσωπικότητες, κλπ. Ο Πούτιν έχει υιοθετήσει την ανάλυση ότι η παγκοσμιοποίηση μπορεί να υπονομεύει την κυριαρχία των εθνικών κρατών και να την αντικαταστήσει με την σύναψη δικτύων συμφερόντων ανάμεσα σε οργανισμούς και οργανώσεις διαφόρων κρατών σε μία φόρμα οριζόντιας μη γραμμικής διάταξης που σταδιακά τα κράτη θα υποσκελίζονται. Εκείνο που επιθυμεί είναι σε κάθε κόμβο αυτού του δικτύου να βρίσκεται και μία μονάδα ρωσικού συμφέροντος που θα λειτουργεί ως καταλύτης στις εξελίξεις, αν είναι δυνατόν.

Για άλλη μία φορά ο Κέρρυ συνέλλαβε τον εαυτό του να χαμογελά. Τα δίκτυα που όντως απειλούν την κρατική κυριαρχία δεν είναι άχρωμα, αμερόληπτα και απολιτικοποιημένα. Είναι άκρως εξαρτημένα από ηγεσίες ανά τον κόσμο που διαθέτουν μεγάλη οικονομική ισχύ. Και η Ρωσία, αν εξαιρέσουμε ορισμένες επιχειρήσεις, βρίσκεται πολύ πίσω σ' αυτόν τον τομέα. Και τα κεφάλαια που βρίσκονται πίσω από την ισχύ αναζητούν περιβάλλοντα ασφαλείας, αμεροληψίας και καθαρούς κανόνες συναλλαγών για να πολλαπλασιάζονται. Αντίθετα η Ρωσία εκείνο που προσφέρει είναι διαφθορά, διαπλοκή συμφερόντων, πατρωνίες, απαγορεύσεις και αναξιοκρατία. Κατά συνέπεια το παιχνίδι για τον Πούτιν, αν διατηρηθούν οι ίδιοι όροι, είναι χαμένο όσο και αν αυξάνει την εσωτερική του δημοφιλία με την υποδαύλιση του σλαβικού μεγαλοϊδεατισμού που επέφερε η προσάρτηση της Κριμαίας.

Ο δρόμος που έχει να διανύσει είναι πολύ μεγάλος ακόμα και αυτά που έχει να μάθει από τους αγγλοσάξωνες είναι πάρα πολά, με το αζημίωτο φυσικά.

Όχι δεν ένιωθε κανένα κραδασμό στις θέσεις του. Εκείνο που θα πρέπει να εξετάσει με μεγαλύτερη προσοχή είναι οι σχέσεις του με τους Ασιάτες γιατί οι ανάγκες τους σε ενεργειακούς πόρους είναι μεγάλες και η κάλυψη τους από τη Δύση δεν είναι δυνατή. Μοιραία συνεπώς κατευθύνονται προς τους Ρώσους και αυτό βλάπτει τα διεθνή τους συμφέροντα. Ή θα πρέπει να μειωθούν οι ρυθμοί ανάπτυξης, της Κίνας κυρίως, ή θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες των ιδίων για αύξηση της παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου όπου και με τη συνδρομή των Καναδών θα μπορούν να τροφοδοτούν την κινεζική οικονομία και να αναπτερώνουν τεχνητά τις φιλοδοξίες τους για περιφερειακή ηγεμονία. Τους φόβους του ενίσχυσε η πρόσφατη συμφωνία μαμούθ των Ρώσων και Κινέζων για εισαγωγές φυσικού αερίου των δεύτερων από τους πρώτους.

Η σύσκεψη με τους Ευρωπαίους τελείωσε σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του και αμέσως έσπευσε να επικοινωνήσει με τον πρόεδρο του, όχι τόσο για ενημέρωση των δρωμένων όσο για να του ανακοινώσει ότι θα πρέπει να επανεξετάσουν τη γεωστρατηγική τους απέναντι στην νοτιοανατολική Ασία. Και μάλλιστα το συντομότερο δυνατόν.

Dedicated Cloud Hosting for your business with Joomla ready to go. Launch your online home with CloudAccess.net.