ΓΙΑΤΙ ΧΑΝΕΙ ΑΞΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ
Το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα περνάει δύσκολες ώρες. Η αξία του έναντι του αμερικανικού δολαρίου έχει φθάσει εκεί που ήταν το 2002, δηλαδή λίγο μόνο μετά την καθιέρωση του.
Τι ακριβώς συμβαίνει; Πως μπορεί να εκτιμηθεί το φαινόμενο, πως να αναλυθεί και αν επιτρέπεται να είμαστε αισιόδοξοι για μία αναστροφή.
Οι ισοτιμίες των νομισμάτων εξαρτώνται από την αποτελεσματικότητα των οικονομιών που εκπροσωπούν, της πολιτικής σταθερότητας των χωρών και ακόμα και της ικανότητας των σχετικών πληθυσμών να ασκήσουν θετική δράση για την αντιμετώπιση αρνητικών καταστάσεων. Φυσικά υπάρχουν και άλλοι πιο συγκυριακοί παράγοντες, οικονομικής φύσεως κυρίως, που προσδιορίζουν την συναλλαγματική αξία ενός νομίσματος. Ας πούμε τα μηνιαία ποσοστά ανεργίας ή των πλεονασμάτων/ ελλειμάτων των εμπορικών ισοζυγίων, κλπ.
Κάθε κεντρική τράπεζα εφαρμόζει μία συγκεκριμένη πολιτική για την σταθερότητα του νομίσματος της. Η πολιτική αυτή εξαρτάται από πολλούς παράγοντες μεταξύ των οποίων και η σημασιολογική προτεραιότητα που δίδει η ηγεσία της στον πληθωρισμό ή στην ανάπτυξη.
Η αμερικανική ομοσπονδιακή τράπεζα φαίνεται πως αντιλαμβάνεται διαφορετικά την τρέχουσα συγκυρία από ό,τι η Ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα. Αυτό σε ένα βαθμό είναι λογικό γιατί το αμερικανικό δολάριο ασκεί παγκόσμια ηγεμονία ως αποθεματικό νόμισμα ενώ το ευρώ όχι.
Ο αμερικανός κεντρικός τραπεζίτης Τζερόμ Πάουελ έχει επιδοθεί στην αύξηση των επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης το τελευταίο χρόνο και προτίθεται να τα αυξήσει περισσότερο (180 μ.β) τους επόμενους μήνες. Αντίθετα η Λαγκάρντ δεν δίδει μεγάλη σημασία στην αύξηση των επιτοκίων γιατί ενώ εν μέρει η αύξηση αυτή μπορεί να αντιμετωπίσει τον υψηλό πληθωρισμό ενδεχομένως από την άλλη να εισάγει την ευρωπαϊκή οικονομία σε μία παρατεταμένη περίοδο ύφεσης. Συνεπώς το δίλημμα είναι πληθωρισμός ή ύφεση. Και στις δύο περιπτώσεις, στις ΗΠΑ ή στην Ε. Ένωση, η αύξηση των επιτοκίων, ο πληθωρισμός και η ύφεση είναι καταστάσεις που σημασιολογούνται διαφορετικά από τις ηγεσίες τους.
Η κεντρική διαφορά είναι η εξής: η οικονομία της ευρωπαϊκής ένωσης βρίσκεται πιο εκτεθειμένη στη διεθνή αγορά, δεδομένων των μεγάλων εξαγωγών της από την αμερικανική. Η μείωση της ισοτιμίας του νομίσματος της θα αυξήσει τις εξαγωγές διατηρώντας τα εξαγωγικά της προνόμια ενώ η αύξηση της αξίας του αμερικανικού δολαρίου μέσω των επιτοκίων θα δράσει έτσι ώστε να προκαλέσει μεγαλύτερες εισροές κεφαλαίων στις ΗΠΑ. Κεφάλαια από την Ευρώπη οδεύουν προς τις αμερικανικές κεφαλαιαγορές με αποτέλεσμα την μείωση της αξίας του ευρώ. Αυτό όμως δημιουργεί ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που όμως αντιμετωπίζονται από τα εμπορικά πλεονάσματα.
Το παιχνίδι θα τελειώσει όταν λήξει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Συνέπεια της ενεργειακής διαταραχής είναι ο πληθωρισμός στην Ευρώπη και όχι ενδημικό οργανικό φαινόμενο της Ευρωπαϊκής οικονομίας. Αυτός είναι και ο λόγος που η Λαγκάρντ δεν θέλει να προκαλέσει ύφεση με μία αύξηση των επιτοκίων που θα αυξήσει το κόστος του επενδυτικού κεφαλαίου και ενδεχομένως να διακόψει πολλά επενδυτικά προγράμματα των κρατών μελών. Αντίθετα ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ δεν επηρεάζεται από τον πόλεμο αλλά ενδημεί ως φαινόμενο εντός της οικονομίας. Ως εκ τούτου η εφαρμογή του κανόνα Taylor διαφέρει ως προς την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής από τις δύο κεντρικές τράπεζες.
Η αύξηση των επιτοκίων της αμερικανικής ομοσπονδιακής τράπεζας ενισχύει την αξία του δολαρίου γεγονός που βοηθάει στην αντιμετώπιση του πληθωρισμού χωρίς να προκαλεί ύφεση λόγω της εισροής κεφαλαίων από την Ευρώπη ενώ η αντιμετώπιση του πληθωρισμού στην Ευρώπη μόνο με την διακοπή του πολέμου μπορεί να αντιμετωπιστεί. Διαφορετικά το φαινόμενο του στασιμοπληθωρισμού θα απειλεί τις ευρωπαϊκές οικονομίες όπως και το αυξανόμενο χρέος θα συγκρατεί τους ρυθμούς ανάπτυξης των οικονομιών.