Η ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ

Τα  ερωτήματα αν το οικονομικό πεδίο είναι ενσωματωμένο εντός του ευρύτερου κοινωνικού ή το αντίθετο ή αν ο πυρήνας των κοινωνικών σχέσεων καθορίζεται από τις οικονομικές επιδιώξεις των δρώντων ή αν αυτές αποτελούν ένα μέρος ανάμεσα στα άλλα, είναι σημαντικά γιατί από το είδος των απαντήσεων προκύπτει και ο χαρακτήρας των πολιτικών δράσεων.

Επί πλέον τα ερωτήματα αυτά είναι πολύ σπουδαία για την κατανόηση της ιστορικής κίνησης και οι απαντήσεις τους δεν μπορούν να έχουν γενική και αδιαφοροποίητη ισχύ. Οι απαντήσεις εξαρτώνται από το είδος της κοινωνίας που εξετάζεται, από την  μεταβαλλόμενη δύναμη του οικονομικού πεδίου και από την ιστορική περίοδο.

Για την εποχή μας εκείνο που θα πρέπει να θεωρήσουμε ως αληθές είναι ότι η ιστορική κίνηση στο μεγαλύτερο βαθμό εξαρτάται από την οικονομική ισχύ. Με τον όρο όμως οικονομική ισχύ αποδίδουμε,  την έρευνα και εφαρμογή της τεχνολογίας, τον πλούτο, τον πολιτισμό και το δίκτυο αποδοτικών οικονομικών και πολιτικών θεσμών.

Στο παρών άρθρο θα αφαιρέσουμε αρκετές μη οικονομικές διαστάσεις από την ανάλυση του οικονομικού πεδίου και θα προσδιοριστούμε στην εξέταση της εσωτερικής διάρθρωσης και των σχέσεων που αναπτύσσουν τα μέρη μεταξύ τους και με το σύνολο.

                              ΠΟΛΕΜΟΣ  ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ

Ο νέος αιώνας που εγκαινιάστηκε εδώ και κάποια χρόνια φαίνεται πως δεν είναι απλώς μια απλή διαδοχή γεγονότων του προηγούμενου αλλά κάτι πολύ παραπάνω.

Μεταφέρει πολύ ισχυρές αποδείξεις για το ότι έχουμε εισέλθει σε μία νέα ιστορική εποχή.  Το κοινωνικό περιβάλλον αλλάζει ταχύτατα, τα σύνορα μεταξύ κρατών, από την άποψη των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, καταργούνται, οι απόψεις και οι πεποιθήσεις περί του αρίστου μεγέθους αντιστρέφονται γιατί το μεγάλο αποδείχθηκε δύσμορφο και δυσκίνητο, και οι περισσότεροι άνθρωποι παραμένουν ακίνητοι και αδύναμοι να κατανοήσουν τις αλλαγές και τις αιτίες που τις προκαλούν. Η σταθερότητα του εργοστασίου και του αγρού έχει αμφισβητηθεί, το άϋλο ως πηγή αξιών γίνεται πιο  ισχυρό από το υλικό και η νέα πραγματικότητα, που γίνεται αμυδρά ακόμα αντιληπτή, είναι γεμάτη αστάθεια, μεταβλητότητα και αβεβαιότητα. 

Η εποχή της επιβολής των αγορών επί των πολιτικών των εθνικών κυβερνήσεων δημιουργεί μεγάλα φορτία ρίσκου, επικίνδυνα για τους λαούς.

   Η ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΟ ΜΕΤΑΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟ

Ο κόσμος επιβεβαιώνει την περιγραφή που τον εμφανίζει ως ένα άναρχο σύστημα πολιτικών και οικονομικών σχέσεων χωρίς κέντρο παγκόσμιας διακυβέρνησης.

Τα τελευταία είκοσι και κάτι χρόνια, μετά δηλαδή την ρευστοποίηση της σοβιετικής Ένωσης, η πολιτική ισχύς ενός κράτους δεν επιδιώκεται μέσω των παραδοσιακών εργαλείων της στρατιωτικής υπεροχής, της γεωγραφικής επέκτασης και της στρατηγικής των εθνικών περιχαρακώσεων αλλά μέσω του πεδίου των οικονομικών αλληλεξαρτήσεων και της εξάπλωσης νέων μεθόδων χρησιμοποίησης του χρήματος.

Η μετατόπιση αυτή στις διεθνείς σχέσεις από τη στρατηγική της μιλιταριστικής πολιτικής μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων στη δημοκρατική ανταλλαγή οικονομικών μέσων, οφείλεται κατά πρώτο λόγο στην εξασφάλιση μέγιστης καταστροφικής δύναμης που αποκτήθηκε λόγω των πυρηνικών όπλων. Οι μείζονες δυνάμεις του πλανήτη δεν σκέφτονται πλέον να προβούν στη χρήση εξοντωτικών όπλων γιατί το κόστος θα ήταν ανυπολόγιστο για τις ίδιες και τον κόσμο ολόκληρο αλλά και γιατί μετά από ένα πυρηνικό πόλεμο γνωρίζουν καλά πως δεν μπορεί να υπάρξει νικητής. 

Οι συμβατικοί πόλεμοι που σημάδεψαν τον εικοστό αιώνα απαιτούσαν ραφιναρισμένες στρατηγικές αποδυνάμωσης του αντιπάλου, ικανότητα κινητοποίησης μεγάλου μεγέθους του εθνικού πλούτου και των ανθρώπων, διορατικές δεξιότητες και ικανότητες πειθούς, απαιτούσαν με άλλα λόγια πολιτικούς κυβερνήτες και μορφές ηγεσίας υψηλών προδιαγραφών.

Η κρατική ισχύς αντλούνταν από την στρατιωτική υπεροχή, τους εξοπλισμούς και την ικανότητα κρατικών συμμαχιών.

Στο σύντομο αυτό άρθρο για την κρατική και παγκόσμια ισχύ, θα δούμε ποιες θεωρίες και πρακτικές είναι εν ισχύ, θα τις αντιπαραβάλουμε με την πραγματικότητα για να δούμε αν πράγματι ανταποκρίνονται στα δεδομένα και αν η συνέχιση τους είναι αποδοτική ή σημαίνει κατασπατάληση πόρων για εξοπλισμούς και τα παρόμοια.

Περί Εθνικού Σχεδίου και οικονομικής πολιτικής

Η κατάσταση από την οποία διέρχεται η χώρα και ειδκότερα η ελληνική οικονομία, δεν είναι ούτε νέα ούτε πρωτόγνωρη. Και άλλες φορές στην ιστορική μας διαδρομή περάσαμε από παρόμοια στενά και μάλλον πολύ χειρότερα και καταφέραμε να διέλθουμε νικηφόρα. Η περίοδος μετά τη κατοχή το 1945, για παράδειγμα, έφερε πολύ περισσότερη οδύνη από τη σημερινή και όμως η χώρα στάθηκε στα πόδια της σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα.

Το σημερινό πρόβλημα έχει δύο πλευρές. Την αντικειμενική και την υποκειμενική. Όταν πάμε να δούμε τις πτυχές της αντικειμενικής κατάστασης, ανακαλύπτουμε πραγματικά μεγάλες ρωγμές στη συνοχή τους αλλά με τη χρήση των κατάλληλων οικονομικών και πολιτικών εργαλείων, μπορούμε να εξασφαλίσουμε επιδιορθώσεις. Όταν όμως πάμε να δούμε την υποκειμενική πλευρά, τότε ανακαλύπτουμε, χάσματα κατανόησης και ερμηνείας της κρίσης, από τους ειδήμονες, που η αντιμετώπιση τους δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Πρώτα απ' όλα και μέχρι τώρα, ακούγαμε από τους πολιτικούς ιθύνοντες να διαπληκτίζονται εγωϊστικά για την εικόνα και τη ταυτότητα της κρίσης. Μερικοί θεωρούσαν ότι η κρίση οφείλεται στην έλλειψη ρευστότητας, μερικοί άλλοι ότι οφείλεται στη διαφθορά των πολιτικών, κάποιοι άλλοι ότι οφείλεται στα υψηλά επίπεδα των αμοιβών της εργασίας και οι περισσότεροι ότι την ευθύνη τη φέρει το αδηφάγο κράτος και το υπεράριθμο προσωπικό που το υπηρετεί.

Μου θυμίζει εκείνη την ιστορία όπου μια ομάδα τυφλών ήταν σκαρφαλωμένη πάνω σ' ένα ελέφαντα και ο κάθε ένας κρίνοντας από το μέρος του σώματος του ζώου στο οποίο καθόταν προσπαθούσε να καταλάβει περί τίνος πρόκειται.