ΥΠΕΡ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ
Βλέποντας και ακούγοντας όλους αυτούς που «εκφράζονται» πολιτικά από τις τηλεοράσεις, τα ραδιόφωνα, κλπ., ανακαλύπτεις πόσο επιφανειακά και ρηχά είναι τα «επιχειρήματα» τους και θα πρόσθετα πόσο αντιεπιστημονικά.
Είτε ακουσίως είτε εκουσίως δεν έχουν εντοπιστεί ούτε και εκφωνηθεί τα πραγματικά αίτια της σημερινής κατάστασης στην Ελλάδα ωσάν να μην υπάρχουν ιστορικά δεδομένα. Ωσάν να μην υπάρχει ιστορική «αίσθηση» στην ανάλυση σε μία χώρα που το σημαντικότερο πλεονέκτημα που διαθέτει είναι η ιστορικότητα.
Έχουμε ισχυρισθεί πολλές φορές από τις σελίδες αυτού του ιστότοπου ότι ο θεμέλιος λίθος που παράγει όλα τα φαινόμενα της παρούσας κρίσης αλλά και όλων των υπολοίπων και όσων ακόμα θα έρθουν είναι η αντιπαραγωγική κατανομή α) των οικονομικών παραγόντων ή συντελεστών, β) του ελληνικού πληθυσμού και γ) των θεσμών πολιτικής εξουσίας.
Το μεγαλύτερο μέρος των πόρων, φυσικών, κεφαλαιακών και ανθρώπινων, παραμένει ανεκμετάλλευτο ή ελλειπέστατα εκμεταλλεύσιμο, όσο και αν αυτό φαίνεται ανεξήγητο. Ο υπέρ συγκεντρωτισμός των οικονομικών πλεονεκτημάτων στην Αττική και πολύ λιγότερο στην Θεσσαλονίκη, έχουν φυσικά δημιουργήσει ένα διττό αποτέλεσμα. Πρώτον έχουν μειώσει την κοινωνική παραγωγικότητα στις υπερκορεσμένες αυτές περιοχές με την κατακόρυφη αύξηση του κόστους των συναλλαγών και δεύτερον έχουν απονεκρώσει την περιφέρεια από ανθρώπινο κυρίως επιστημονικό δυναμικό με αποτέλεσμα τα φυσικά και ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα να παραμένουν αδρανή.
Με ένα γελοίο τρόπο το πολιτικό προσωπικό στην Ελλάδα άφησε να γιγαντωθεί η τάση που ξεκίνησε μετά το τέλος του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, ήτοι της μαζικής «αστυφιλίας» και της ερήμωσης της υπαίθρου, με αποτέλεσμα μετά το πρώτο κύμα ευεργεσιών που επέφερε η τάση αυτή κατά τη περίοδο του ’60, να προκαλεί καθολική παράλυση και μαζική καθήλωση των αναπτυξιακών κινήσεων της χώρας.
Δεν θα αναφέρω αναλυτικά τα νούμερα που έχουν υπ’ όψιν τους όλοι οι μελετητές οικονομολόγοι και τα ιδρύματα ερευνών, αλλά θα πρέπει να υπενθυμίσω πως το 70% των οικονομικών δραστηριοτήτων λαμβάνει χώρα στο Λεκανοπέδιο της Αττικής, το 75% της βιομηχανικής δραστηριότητας, το 74% του επιστημονικού δυναμικού και το 80% της κεφαλαιακής συγκέντρωσης βρίσκονται στο χώρο της πρωτεύουσας. Μία μικρή διάχυση εκτείνεται στην Βοιωτία, Κόρινθο και Θεσσαλονίκη. Η υπόλοιπη Ελλάδα οικονομικά είναι σαν να μην υπάρχει. Η περιφέρεια της Ηπείρου για παράδειγμα παράγει το 0,9% του Ακαθάριστου προϊόντος.
Ατελείς και πρόχειρες προσπάθειες για δημιουργία βιομηχανικών περιοχών στην Αν. Μακεδονία και Θράκη που ελήφθησαν από προηγούμενες κυβερνήσεις εστέφθησαν με πλήρη αποτυχία. Το ίδιο πάνω κάτω συνέβη και με τα τριτοβάθμια ιδρύματα που «γέμισαν» την επαρχία, με καθηγητές τουρίστες.
Ο υπέρ συγκεντρωτισμός των παραγωγικών συντελεστών βρήκε όπως ήταν φυσικό γραμμική αντανάκλαση και στις δομές της πολιτικής εξουσίας. Ένα πολιτικό τετράγωνο στο κέντρο των Αθηνών, (Χίλτον – Μ. Βρετανία - Κολωνάκι και Βουλή) ασκεί σφικτή και αναποτελεσματική εξουσία για ολόκληρη την Ελλάδα.
«Αποκεντρωμένοι» θεσμοί όπως η τοπική Αυτοδιοίκηση είναι μαραμένοι και αφυδατωμένοι αφού εξαρτώνται από τους πόρους του κρατικού προϋπολογισμού, τα φορολογικά συστήματα υποαποδίδουν και εκτρέφουν την φοροδιαφυγή γιατί δεν λαμβάνουν υπόψη τους τις ειδικές οικονομικές συνθήκες των περιφερειών, και πολλά ακόμα παρεμφερή.
Εκείνο που απαιτείται είναι μία στρατηγική, που υπάρχει σε κάθε αναπτυγμένη ευρωπαϊκή και μη χώρα του πλανήτη, διάχυσης και εκμετάλλευσης όλων των πόρων που διαθέτει ενεργεία και δυνάμει ολόκληρη η χώρα. Για να επιτευχθεί μία ανάλογη στρατηγική χρειάζεται περιφερειακός αναπτυξιακός προγραμματισμός από τοπικές και περιφερειακές πολιτικές μονάδες εξουσίας. Απαιτείται πολιτική αποκέντρωσης και αποσυγκεντροποίησης του πληθυσμού και των κεφαλαιακών πόρων για την επίτευξη ορθολογικής και αποδοτικής κατανομής ευκαιριών και προοπτικών. Πρέπει να αλλάξουν ριζικά οι υπάρχουσες καταστροφικές θεμελιώδεις δομές πρώτα, από ανθρώπους που έχουν αντιληφθεί το πρόβλημα, δηλαδή από την κυβέρνηση, σημερινή ή αυριανή δεν έχει σημασία, και να ακολουθήσει η άρση των συνεπειών τους. Για παράδειγμα μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης δεν σημαίνει απόλυση κάποιον λίγων ή πολλών υπαλλήλων όπως βλακωδώς επιχειρείται, αλλά σημαίνει μεταφορά ολόκληρων δομών κρατικής διοίκησης στην περιφέρεια. Έτσι αναζωογονείται η περιφέρεια αφ’ ενός και αποσυμφορείται η πρωτεύουσα αφ’ εταίρου. Οι δομές αγροτικής διοίκησης θα μεταφερθούν αρίστως στη Θεσσαλία για παράδειγμα ενώ εκείνες της εθνικής ασφαλείας στην Μακεδονία, κλπ., κλπ. Η παραγωγικότητα τους εκτινάσσεται στα ύψη από το μηδέν.
Κάθε περιφέρεια αποκτά οικονομική ταυτότητα. Τα στοιχεία της ταυτότητας της Αττικής για παράδειγμα είναι: θαλάσσιος κόμβος, εφοδιαστικό κέντρο, χρηματοοικονομικός πόλος και αρχαιολογικός τουριστικός προορισμός. Υπάρχουν σχέδια για ανάπτυξη οικονομικών πόλων για κάθε παραγωγικό τομέα και ανάλογα εναρμονίζεται και το πιστωτικό σύστημα. Με τον τρόπο αυτό οι τέσσερις «συστημικές» τράπεζες μπορούν να γίνουν δεκατέσσερις με κανόνες ανταγωνισμού και απόδοσης όπως κάθε επιχείρηση. Διαλύονται και οι δομές ολιγοπωλιακής συγκέντρωσης της οικονομίας σε όφελος της συνολικής ευημερίας και της ανάπτυξης. Οι ειδικές οικονομικές συνθήκες κάθε περιφέρειας επιβάλλουν και ειδικά φορολογικά καθεστώτα με έσοδα που θα διαχειρίζονται οι τοπικές δομές πολιτικής εξουσίας. Αιρετές δημοκρατικές διαδικασίες αναδεικνύουν την τοπική εξουσία η οποία διοικεί καθολικά την περιφέρεια και έχει ευθύνη για ο,τιδήποτε συμβαίνει στην περιφέρεια. Είναι υπεύθυνη, για παράδειγμα, για την σύναψη σχέσεων με τις άλλες περιφέρειες της Ε. Ένωσης εντός του υπάρχοντος πλαισίου για την περιφερειακή ανάπτυξη. Πέραν των φορολογικών εσόδων αντλεί πόρους και από τα περιφερειακά ταμεία της Ένωσης και από ιδιώτες επενδυτές όταν έχει να επιδείξει ολοκληρωμένα σχέδια ανάπτυξης κλάδων και τομέων. Αυξάνονται οι περιφερειακές συναλλαγές και το διαπεριφερειακό εμπόριο.
Οι δυνατότητες είναι απεριόριστες για μία χώρα όπως η Ελλάδα, η οποία είναι γεμάτη από πλεονεκτήματα. Της οφείλεται ένας διαφορετικός τρόπος κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης που θα εμπιστεύεται τον πολίτη προσφέροντας του ευκαιρίες δημόσιας ευθύνης, όπως επιβάλλει η ελληνική παράδοση, από την εποχή της πόλης / κράτους, και θα αξιοποιεί τις δυνατότητες του.
Για το θέμα αυτό της περιφερειακής ανάπτυξης και της αποκέντρωσης της πολιτικής εξουσίας, υπάρχουν πάμπολες μελέτες και στο εθνικό και στο διεθνές επίπεδο αλλά εκείνο που δεν υπάρχει είναι ένα ανάλογο πολιτικό πρόγραμμα και μία ισχυρή πολιτική βούληση. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν για τον ΣΥΡΙΖΑ.
Κουρματζής Θάνος
