humanact.gr

Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΣΤΟ ΚΑΤΩΦΛΙ

E-mail Εκτύπωση PDF

                                             Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΣΤΟ ΚΑΤΩΦΛΙ

Για πολλές δεκαετίες η Αριστερά στην Ελλάδα μετεξελίσσεται και μεταμορφώνεται. Η συνεισφορά της στις πολιτικές εξελίξεις, στις κυκλικές περιφορές των κοινωνικών γεγονότων, στη σχηματοποίηση των πολιτικών μορφών και στην τελική εικόνα της πολιτικής σκηνής ήταν και είναι μείζονος βαρύτητας. Σε ό,τι δε αφορά στο πεδίο των ιδεών, των πεποίθησεων, των κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων, των εννοιών και των δράσεων η αριστερά τα τελευταία σαράντα χρόνια, θα έλεγα ότι κυριάρχησε συντριπτικά. Οι περιπέτειες της ως προς την ιδεολογική της διαμόρφωση ήταν δαιδαλώδεις. Εσωτερικές συγκρούσεις, διασπάσεις κομμάτων, διχοτομήσεις ομάδων, αποκλεισμοί προσωπικοτήτων, εξωστρακισμοί απόψεων, ιδεολογικοί σεχταρισμοί και ρεφορμισμοί, δημιουργούσαν τους κατάλλληλους όρους που αν και ποδηγετούσαν την ανάπτυξη της ίδιας της Αριστεράς ωστόσο ενσωμάτωναν, απορροφούσαν και θεματοποιούσαν τον πολιτικό προβληματισμό των διαννοουμένων όλων των αποχρώσεων. Ο εσωτερικός διάλογος στην Αριστερά ήταν γόνιμος, ήταν πλούσιος και πολύπτυχος αλλά δεν ήταν ενδογενής. Οι Έλληνες αναπαρήγαγαν το αντίστοιχο πλαίσιο συζητήσεων της ευρωπαϊκής αριστεράς στην αντιπαράθεση της με το ΚΚΣΕ. Το ΚΚΕ ήταν πάντα ασάλευτος υποστηρικτής των απόψεων του Κρεμλίνου.

Η πολιτική αντιπαράθεση δεν είχε βέβαια ως θέμα της το μοντέλο διακυβέρνησης της Ελλάδας, αφού όλοι ομοννοούσαν για το πρωτείο του κράτους αλλά για το αν είναι αναγκαίος ο κομμουνιστικός διεθνής επεκτατισμός της Σοβιετικής Ένωσης ή αν ο ρεφορμισμός του Μάο Τσε Τούνγκ, απέκλινε από τον μαρξισμό ή αν διέθετε μαρξιστική βάση η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και τα τοιαύτα. Ποτέ η ελληνική Αριστερά δεν ασχολήθηκε με σοβαρό τρόπο για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της χώρας, την εθνική ιδιομορφία, την γεωπολιτική της προοπτική και την ελληνική κλασική παράδοση. Από την άλλη οι αγώνες της για τα κοινωνικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα, για την θεσμική εκπροσώπηση της εργασίας, τις αμοιβές, τις εργασιακές σχέσεις και το χρόνο εργασίας κατάφεραν να αποδώσουν την καθιέρωση ενός θεσμικού πλαισίου πρωτοποριακού πράγματι ακόμα και για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, που λέει ο λόγος.

Οι διαννοούμενοι της ασχολούνταν με φόρμες ερμηνείας των ιστορικών γεγονότων εκ των υστέρων και κάτω από την επιρροή πρισμάτων ποικιλόχρωμου μαρξιστικού λογισμού. Ελάχιστες φορές και ελάχιστοι από αυτούς ένιωσαν την ανάγκη να διαμορφώσουν εκ των προτέρων ένα μοντέλο διακυβέρνησης και μεταχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας σύμφωνο με τις ανάγκες των Ελλήνων. Ό,τι είχε συμβεί και ό,τι συνέβαινε στην ελληνική κοινωνία το ερμήνευαν με γνώμονα τις μαρξιστικές αναλυτικές κατηγορίες και αν διαπιστώνονταν αναντιστοιχίες και ασυμμετρίες αντί να διαμορφώνουν νέες, την υπαιτιότητα την απέδιδαν στην ελληνική πραγματικότητα. Έτσι η Επανάσταση του 1821 ήταν αστική, όπως και η Γαλλική το 1789, οι βενιζελικοί και οι μοναρχικοί ήταν ισοδύναμοι υποστηρικτές του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού, η μεταπολίτευση δεν διέφερε παρά μόνο ως προς τη μορφή με το προηγούμενο καθεστώς της χούντας, το Πολυτεχνείο αρχικά θεωρήθηκε άσκοπη και αυθόρμητη διαμαρτυρία, και άλα τέτοια χονδροειδή.

Η Αριστερά είχε μία ικανότητα να ασκεί γενική πολιτική επί γενικών κοινωνικών θεμάτων. Και αυτό την κρατούσε σταθερά σε ένα επίπεδο μειοψηφίας. Η παράδοση της εμφανίζει δύο βασικά στοιχεία. Το πρώτο είναι ότι καταλήγει πάντα σε θέσεις πολλαπλής και αντικρουόμενης στρατηγικής με διασπάσεις ακόμα και κομμάτων ή ομάδων και το δεύτερο είναι ότι ασκεί γενική πολιτική στο πεδίο του ιδεατού θα έλεγα και υπερβατικού, αδυνατώντας να σχηματίσει έναν τρόπο, ένα πως, θα επιτευχθούν οι στρατηγικές επιθυμίες της κοινωνίας. Αύξηση μισθών, μείωση του χρόνου εργασίας, δωρεάν κοινωνικές υπηρεσίες, προοδευτικές πολιτικές, εξαφάνιση της ανεργίας, κλπ, αλλά με την εφαρμογή ποιών πολιτικών χωρίς να διαλυθούν οι συνεκτικές δομές της κοινωνίας. Δεν υπάρχει απάντηση. Στο σημείο αυτό η Αριστερά δεν έχει διαμορφώσει ένα πρόγραμμα μέσα από το οποίο θα διαμορφωθεί και η ίδια. Μάλλον δεν ήταν σκόπιμο γιατί δεν προέκυψε και η ανάλογη πολιτική ανάγκη δεδομένης της μικρής της εκλογικής δύναμης.

Τώρα όμως; Τώρα δέχεται ένα ωστικό κύμα από την ιστορία και προβάλλει ως η εναλλακτική δύναμη για την αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης. Όλα δείχνουν ότι πιθανόν να ανέβει στη σκηνή έστω και με πόδια που τρέμουν και χέρια που ψάχνουν τους σκοτεινούς δαιδάλους του ελληνικού κράτους. Η ευτυχία όμως είναι ότι διαθέτει έναν αρχηγό, νέο και πιθανόν απαλλαγμένο από τα ιστορικά ιδεολογικά συμπλέγματα και τα διχαστικά στερεότυπα του παρελθόντος.

Η κρίση του συστήματος ήταν πάντα το προσφιλές θέμα των αναλύσεων της Αριστεράς. Ήρθε κατά έναν ειρωνικό τρόπο η ώρα να αποδείξει ότι μελέτησε σωστά και διέγνωσε σωστότερα τις αναγκαίες λύσεις και ότι όλοι εκείνοι οι τόνοι βιβλίων που γράφτηκαν από τους στοχαστές της δεν ήταν απλώς άσκοπη κατανάλωση χάρτου, μελάνης και φαιάς ουσίας.

Ο κ. Τσίπρας θα πρέπει να αποδείξει ότι δεν εμφορείται από αισθήματα φανατισμού, πολιτικού ρεβανσισμού και ιστορικής δικαίωσης. Η περιπέτεια της Αριστεράς δεν τελειώνει, αρχίζει. Θα πρέπει να αποφύγει αν είναι δυνατόν τα αναγκαία στάδια των εκκαθαρίσεων, των διασπάσεων και των εσωτερικών υπονομεύσεων. Κάτι που έθαψε όλους εκείνους που αποπειράθηκαν μεταρρυθμίσεις στο παρελθόν έστω και αστικού τύπου.

Ο κ. Τσίπρας είναι πολύ πιθανό να μη γνωρίζει την ιστορία του παγκόσμιου και ελληνικού εργατικού κινήματος ούτε και το “Κεφάλαιο” του Μάρξ ή την διαμάχη του ιστορικισμού με τον δομισμό του Αλτουσέρ / Πουλαντζά. Αυτό όμως είναι πλεονέκτημα και όχι μειονέκτημα για έναν πολιτικό που φιλοδοξεί να χαράξει κάτι νέο έξω και πάνω από τις παραμορφωτικές αγκυλώσεις ιδεολογικών ρευμάτων μιας άλλης εποχής. Ή μπορεί να μη γνωρίζει τη θεωρητική πολιτική διαμάχη του Καστοριάδη και του Ανδρέα Παπανδρέου για τους νεομαρξιστές και τους φροϋδικούς αλλά αυτό επίσης είναι πλεονέκτημα γιατί τον απαλλάσσει από μεγάλα φορτία αδιεξόδων.

Ο κ. Τσίπρας ίσως να μη γνωρίζει να επιλύει πολύπλοκα και δύσμορφα προβλήματα διοίκησης των επί μέρους υπηρεσιών του κρατικού μηχανισμού αλλά και αυτό θεωρείται πλεονέκτημα γιατί τα προβλήματα αυτά δεν επιλύονται αν δεν ενταχθούν σε ένα γενικότερο τετραγωνικό πλαίσιο επανασυγκρότησης του ελληνικού κράτους. Οι πλευρές αυτού του τετραγώνου δεν μπορεί να είναι άλλες από την περιφερειακή αποκέντρωση, την διοικητική ευελιξία, τη δημοσιονομική διαφοροποίηση και την στρατηγική αποτελεσματικότητα.

Αν είναι αλήθεια ότι ήρθε η ώρα της Αριστεράς στην Ελλάδα αυτή θα πρέπει να αναστοχαστεί το παρελθόν της και να συνειδητοποιήσει ότι δεν έχει μπροστά της το παραδοσιακό καπιταλιστικό σύστημα του μαζικού βιομηχανικού τεϋλορισμού αλλά ένα νέο χρηματοοικονομικό μόρφωμα όπου τα σωμάτια της εξουσίας δεν σχηματίζουν δύσκαμπτες δομές αλλά είναι εντοιχισμένα σε κάθε πολίτη ξεχωριστά με χιλιάδες υποστηρίγματα. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να τολμήσει το πέρασμα από το πεδίο της θεώρησης και άσκησης γενικής πολιτικής στο πεδίο της εξειδικευμένης, περιφερειακής και τομεακής πολιτικής. Και αυτό είναι και το κίσιμο σημείο γιατί το πέρασμα αυτό απαιτεί περισσότερους και καλύτερους ανθρώπους κατάλληλα τοποθετημένους σε όλες τις περιφέρειες της χώρας με όμοιες, πάνω κάτω, αντιλλήψεις, ηθική αξιοπιστία και διοικητική ικανότητα πολιτικών εφαρμογών.

Σε διαφορετική περίπτωση ο χρόνος της Αριστεράς θα τελειώσει σύντομα και άδοξα. Ή θα απορροφηθεί από τις παγιωμένες δίνες του κυβερνητισμού, όπως οι άλλοι, ή θα οδηγήσει σε επώδυνες περιπέτειες ακόμα χειρότερες.

Dedicated Cloud Hosting for your business with Joomla ready to go. Launch your online home with CloudAccess.net.