humanact.gr

Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

E-mail Εκτύπωση PDF
Ευρετήριο Άρθρου
Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Περιφερειακός προγραμματισμός
Ειδικές Οικονομικές Ζώνες
Σχεδιάγραμμα μελέτης για ΕΟΖ
Όλες οι Σελίδες

          ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ

Η διεθνής εμπειρία για την ανάπτυξη περιοχών, περιφερειών και χωρών είναι τόσο πλούσια ώστε μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματικό οδηγό για φορείς, οργανισμούς, και κυβερνήσεις που επιδιώκουν να βελτιώσουν, να μεγεθύνουν ή να αναπτύξουν τα παραγωγικά τους αποτελέσματα.

Το ίδιο πλούσια είναι και η επιστήμη της οικονομικής ανάπτυξης, με θεωρίες, μοντέλα, ιδέες, εμπειρικές πρακτικές και στατιστικές μεθόδους, που χρησιμοποιούνται ως εργαλεία επιστημονικής έρευνας, από τις υπηρεσίες του ΟΗΕ, της Διεθνούς Τράπεζας, του ΟΟΣΑ, και άλλων διεθνών οργανισμών, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η υπανάπτυξη, το χαμηλό εισοδηματικό επίπεδο και η φτώχεια πολλών χωρών και περιφερειών.

Δεν είναι εύκολο όμως για μια χώρα ή περιφέρεια που δεν καλύπτει ένα ελάχιστο επίπεδο αναπτυξιακών προϋποθέσεων, να μιμηθεί μια διεθνή εμπειρία ή να εφαρμόσει μια αναπτυξιακή θεωρία, και να επιτύχει τέτοιους αναπτυξιακούς ρυθμούς ώστε να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της. Οι περισσότερες «εξωγενείς μεταβιβάσεις» εμπειριών αποβαίνουν άκαρπες αν όχι και κοστοβόρες.

Μία αναπτυξιακή στρατηγική για να θεωρηθεί επιτυχής θα πρέπει να διέπεται από ενδογενή δυναμική, τοπική – χωρική προσαρμοστικότητα, θετική συσχέτιση με το εξωτερικό περιβάλλον και υψηλές κοινωνικές φιλοδοξίες της πολιτικής ελίτ.


Οι στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης και οργάνωσης των πόρων (ΣΤΑΚΟΠ) είναι το ασφαλές αντίδοτο στις παθογένειες της στρατηγικής της «από τα πάνω ανάπτυξης», οι οποίες μεταφράζονται στην ακυρωτική γραφειοκρατία, την κρατική διαφθορά, την ανασταλτική πολυνομία, και την απουσία αναπτυξιακού σχεδιασμού. Αντίθετα οι ΣΤΑΚΟΠ, έχουν τη δημιουργική ικανότητα να κινητοποιούν και τη τελευταία μονάδα του τοπικού αναπτυξιακού δυναμικού γνωρίζοντας την ιεραρχία των αναγκών και τη ποσότητα των διαθέσιμων και απαιτούμενων πόρων. Ανθρώπινων, κεφαλαιακών και φυσικών. Το κλειδί σ’ αυτό το σημείο είναι να μη διαχέονται οι συνέπειες του πολλαπλασιαστή εκτός τοπικού χώρου ή περιφέρειας αλλά η επιτυγχανόμενη συσσώρευση κεφαλαίου να επανεπενδύεται τοπικά.

Στη διεθνή κλίμακα, δεν είναι τυχαίο ότι στο δεσποτισμό της παγκοσμιοποίησης αντιπαραβάλλεται η στρατηγική της περιφερειακής συνεργασίας χωρών ή ομάδας χωρών, όπως η ASEAN, το MERCOSUR, η Ευρωπαϊκή Ένωση, κλπ.

Στην Ελλάδα δυστυχώς η «αναπτυξιακή» στρατηγική που εφαρμόσθηκε τα τελευταία είκοσι χρόνια, είχε το χαρακτήρα της κρατικής ρύθμισης, της προχειρότητας καταγραφής καταλόγου ασύνδετων έργων, της ακαμψίας των θεσμών της αγοράς και της υπέρ καταναλωτικής δημόσιας και ιδιωτικής δαπάνης, αφήνοντας τους εθνικούς παραγωγικούς πόρους ανεκμετάλλευτους και ανοργάνωτους, με οδυνηρή κατάληξη την πρωτόγνωρη ιστορική κρίση του παρόντος.

Αυτό το κρατικό μοντέλο της τυπικής και στρεβλής διεκπεραίωσης των αναπτυξιακών αιτημάτων της κοινωνίας, δημιούργησε και το ανάλογο επίπεδο συνείδησης στου πολίτες, οι οποίοι απαξίωσαν τη τοπική δημιουργική ικανότητα και ταυτόχρονα υπεραξίωσαν εκείνη του κρατικού μητροπολιτικού κέντρου.

Η συνειδητοποίηση της αξίας του τοπικού – περιφερειακού προϋποθέτει όμως την ύπαρξη ή την δημιουργία μιας ομάδας «ηγετών» η οποία θα εκφράζει την ηγεμονία ενός κοινωνικού μπλόκ που θα δίδει προσωπικότητα στο χώρο. Θα τον μετατρέπει δηλαδή σε χώρο «δι’ εαυτόν». Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα διαθέτει ένα σύστημα πολιτικών και ιδεολογικών μέσων, ένα πλέγμα θεσμών, που θα είναι ικανό να ρυθμίζει τοπικά ζητήματα οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής φύσεως ακόμα και ενδεχόμενα ζητήματα συγκρούσεων. Ταυτόχρονα θα διεκδικεί πολιτική ισχύ και θα κατοχυρώνει νομιμοποίηση έτσι ώστε το κέντρο να λαμβάνει θετικές αποφάσεις για αναπτυξιακές χρηματοδοτήσεις περιφερειακών προγραμμάτων.

Η διεθνής εμπειρία που έχει συσσωρευτεί και κατηγοριοποιηθεί από τις υπηρεσίες του ΟΗΕ, αποδεικνύει ότι οι χώρες της κατηγορίας του χαμηλού και μέσου εισοδήματος διευρύνουν τις περιφερειακές ανισότητες μέσω του μηχανισμού της απομύζησης (blackwash effects), των πόρων των φτωχότερων περιφερειών ενώ οι χώρες της κατηγορίας του υψηλού εισοδήματος μειώνουν αυτές τις ανισότητες μέσω του μηχανισμού της διασποράς και διάχυσης των αναπτυξιακών αποτελεσμάτων (spread effects).

Παρ’ ό,τι η Ελλάδα με κριτήριο το κατά κεφαλή εισόδημα ανήκει στις αναπτυγμένες χώρες του ΟΟΣΑ, (31 στο σύνολο), οι περιφερειακές ανισότητες τα τελευταία είκοσι χρόνια έχουν σχετικά διευρυνθεί. Πέντε ελληνικές περιφέρειες κατατάσσονται στις δέκα φτωχότερες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πλην Βουλγαρίας και Ρουμανίας. Οι αιτίες γι’ αυτό είναι πολλές αλλά μία από τις κυριότερες είναι η προϊούσα αδράνεια της πολιτικής ελίτ τόσο στο κέντρο όσο και στη περιφέρεια.

             Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Στην Ελλάδα το φαινόμενο της περιφερειακής απομύζησης των πόρων των περιφερειών από το μητροπολιτικό κέντρο της Αττικής και τη πόλη της  Θεσσαλονίκης, είναι μία από τις κυριότερες αιτίες της σημερινής κρίσης υποπαραγωγής.

Συνοπτικά τα αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας ήταν να δημιουργηθούν πολυάριθμοι και ετερογενείς κοινωνικοί διαχωρισμοί. Οι οικονομικοί δείκτες, οι δείκτες ευημερίας, οι δημογραφικοί δείκτες και οι δείκτες μορφωτικών επιπέδων αποκλίνουν σημαντικά μεταξύ των περισσοτέρων περιφερειών και του μητροπολιτικού και υπομητροπολιτικού κέντρου.

Ένα παράδειγμα είναι αρκετό για να καταδείξει το χάσμα και των περιφερειακών αλλά και των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων. Στις περισσότερες ελληνικές περιφέρειες, έξι στους δέκα πολίτες είναι αναλφάβητοι ή απόφοιτοι στοιχειώδους εκπαίδευσης, απασχολούμενοι κυρίως στην πρωτογενή παραγωγή, τρεις είναι απόφοιτοι της μέσης εκπαιδευτικής βαθμίδας και ένας της ανώτερης ή ανώτατης. Στατιστικά και πραγματικά, μη σημαντικός θεωρείται ο αριθμός των κατόχων μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών. Ο παράγοντας αυτός όπως και η διάρθρωση της ηλικιακής κλίμακας, θεωρούμε ότι είναι από τις βασικότερες προσδιοριστικές αιτίες της κρίσης υποπαραγωγής, και μάλιστα σε ένα κόσμο με υψηλό ανταγωνισμό στις οικονομίες της γνώσης, της καινοτομίας και της υψηλής τεχνολογίας. Της κρίσης πολιτικής εκπροσώπησης και νομιμοποίησης, της κρίσης των αξιών, κλπ, κλπ.

   ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

Οι φυσικοί και ανθρώπινοι πόροι, τα αποθέματα κεφαλαίου και οι μηχανισμοί διαμόρφωσης προσδοκιών, τόσο εθνικά όσο και περιφερειακά, είναι απαραίτητο να κατηγοριοποιηθούν, να ιεραρχηθούν και να αξιοποιηθούν στα πλαίσια ορθολογικών κανόνων και κανονιστικών ρυθμίσεων.



Dedicated Cloud Hosting for your business with Joomla ready to go. Launch your online home with CloudAccess.net.