humanact.gr

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ

E-mail Εκτύπωση PDF
Αξιολόγηση Χρήστη: / 0
ΧείριστοΆριστο 

                              ΠΟΛΕΜΟΣ  ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ

Ο νέος αιώνας που εγκαινιάστηκε εδώ και κάποια χρόνια φαίνεται πως δεν είναι απλώς μια απλή διαδοχή γεγονότων του προηγούμενου αλλά κάτι πολύ παραπάνω.

Μεταφέρει πολύ ισχυρές αποδείξεις για το ότι έχουμε εισέλθει σε μία νέα ιστορική εποχή.  Το κοινωνικό περιβάλλον αλλάζει ταχύτατα, τα σύνορα μεταξύ κρατών, από την άποψη των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, καταργούνται, οι απόψεις και οι πεποιθήσεις περί του αρίστου μεγέθους αντιστρέφονται γιατί το μεγάλο αποδείχθηκε δύσμορφο και δυσκίνητο, και οι περισσότεροι άνθρωποι παραμένουν ακίνητοι και αδύναμοι να κατανοήσουν τις αλλαγές και τις αιτίες που τις προκαλούν. Η σταθερότητα του εργοστασίου και του αγρού έχει αμφισβητηθεί, το άϋλο ως πηγή αξιών γίνεται πιο  ισχυρό από το υλικό και η νέα πραγματικότητα, που γίνεται αμυδρά ακόμα αντιληπτή, είναι γεμάτη αστάθεια, μεταβλητότητα και αβεβαιότητα. 

Η νέα διάρθρωση του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος είναι γεμάτη από εγγενείς αντιφάσεις. Η σταθερότητα δεν διαρκεί περισσότερο από ένα ή δύο τρίμηνα. Οι γιγαντιαίες ροές ελεύθερων κεφαλαίων διαπερνούν την υφήλιο κάθε ημέρα, κάθε ώρα και κάθε λεπτό. Τα επί μέρους κέντρα / σταθμοί ανά τον κόσμο επινοούν διάφορα χρηματοοικονομικά προϊόντα για να κατακρατήσουν όσο γίνεται περισσότερο τα ιπτάμενα κεφάλαια αποκομίζοντας κέρδη.

Οι γρήγορες μετακινήσεις τους διαμορφώνουν τις ισοτιμίες των νομισμάτων κάθε λεπτό και αυτές με τη σειρά τους το κόστος του χρήματος, μέσω των επιτοκίων και από εκεί και πέρα οι επιπτώσεις είναι πολύ πιθανό να καθορίζουν και τον προσανατολισμό στην πραγματική οικονομία και τα βιοτικά επίπεδα.

Οι πολυπλοκότητες που δημιουργούνται είναι πολύ δύσκολο να απλοποιηθούν ακόμα και από το καλύτερο οικονομετρικό μοντέλο.

Στις παγκόσμιες χρηματαγορές επικρατούν τρία βασικά νομίσματα. Το δολάριο, το ευρώ και το ιαπωνικό γιεν. Αν και η μεγαλύτερη, όχι η καλύτερη, οικονομία είναι η ευρωπαϊκή γιατί παράγει 17 και κάτι τρισεκατομμύρια ΑΕΠ, το δολάριο είναι εκείνο που επικρατεί στο αίσθημα εμπιστοσύνης των επενδυτών. Αποτελεί το ασφαλές καταφύγιο σε περιπτώσεις περιοδικών κρίσεων για πολλούς. Αλλά η Αμερική υπολείπεται των άλλων ανταγωνιστών, Ιαπωνία και Ευρώπη στο τομέα των εξαγωγών. Για να αντιμετωπίσει το «πρόβλημα» αλλά και για να τονώσει την αγορά εργασίας, ακολουθεί πολιτική δημοσιονομικής προσεγμένης επέκτασης η οποία σε κάποιο βαθμό είναι ικανή να μειώσει την αξία του δολαρίου, ωθώντας τις εξαγωγές.

Η Ιαπωνία όμως μετά την επικράτηση του Άμπε στις τελευταίες εκλογές αποφάσισε επιτέλους να τονώσει την οικονομία της μέσω της χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής. Έτσι μέχρι τώρα έχουμε δύο μεγάλα κέντρα / σταθμούς, να ακολουθούν πολιτική εκούσιας υποτίμησης της αξίας των νομισμάτων τους.

Το ερώτημα κατά συνέπεια που ανακύπτει είναι τι θα κάνει η Ε. Ένωση; Μέχρι τώρα η κρίση στην Ελλάδα και στην λοιπή περιφέρεια ήταν ένα καλό πρόσχημα για την μείωση της αξίας του Ευρώ έως το 1,20 του δολαρίου. Στο σημείο αυτό οι εξαγωγές της ευρωζώνης και κυρίως της Γερμανίας εκτινάχθηκαν. Οι αναβολές, οι καθυστερήσεις και οι παρατάσεις στη δημιουργία ευρωμηχανισμών αντιμετώπισης της περιφερειακής κρίσης δεν ξέρουμε αν ήταν ηθελημένες και σχεδιασμένες προκειμένου  να μειώσουν την ισοτιμία του ευρώ από τα ύψη του 1,60 έναντι του δολαρίου, αλλά πάντως είναι πολύ πιθανό.

Οι μηχανισμοί διάσωσης συγκροτήθηκαν και άρχισαν να λειτουργούν όταν απειλήθηκε σοβαρά η κοινωνική συνοχή στις περιφέρειες και κυρίως στην Ελλάδα, και όταν το πολιτικό σύστημα άρχισε να απειλείται βάσιμα. Οι συνέπειες από μια έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη δεν ήταν μετρήσιμες. Πιθανόν να ήταν καταστροφικές. Έτσι η πολιτική της ελεγχόμενης πτώσης της ισοτιμίας του ευρώ μέσω της διατήρησης της κρίσης στην Ελλάδα έπαψε να είναι η ενδεδειγμένη πολιτική. Το θέμα έκλεισε. Η Ελλάδα παραμένει στο ευρώ και η θετική μετάδοση στις άλλες περιφερειακές χώρες και κυρίως στην Ισπανία, που κατορθώνει τώρα να δανείζεται από τις αγορές με κανονικά επιτόκια, πυροδοτεί την επιστροφή των κεφαλαίων στην ευρωζώνη με άμεση συνέπεια την άνοδο και πάλι της ισοτιμίας του ενιαίου νομίσματος. Αν διατηρηθεί η κατάσταση, οι συνέπειες στις εξαγωγές και στην αγορά εργασίας θα γίνουν ορατές το επόμενο τρίμηνο του έτους που διανύουμε.

Όμως αφού οι δύο άλλοι μεγάλοι διεθνείς ανταγωνιστές, ΗΠΑ και Ιαπωνία, εφαρμόζουν ήδη υποτιμητικές πολιτικές δεν μπορεί η Ευρώπη να παραμείνει αδιάφορη. Θα πρέπει να μπει στο παιχνίδι, επιλέγοντας όμως μια διαφορετική πολιτική αφού η ελληνική κρίση έχει κατά κάποιο τρόπο διευθετηθεί. Οι πιθανές πολιτικές που διαθέτουν οι ευρωπαϊκές αρχές είναι τρεις. Δύο οικονομικής φύσεως και μία πολιτικής. Η πρώτη οικονομική επιλογή αφορά στην Ε. Κεντρική Τράπεζα και σχετίζεται με την άσκηση πολιτικής νομισματικής χαλάρωσης η οποία θα προκαλέσει ελαφρά ύψωση των τιμών, 3,5% πληθωρισμό για παράδειγμα, που δεν αντιβαίνει στο καταστατικό της στόχο, μέσω της οποίας θα αυξηθεί η προσφορά και επομένως η απασχόληση και οι εξαγωγές για την αντιμετώπιση της ανεργίας, η δεύτερη οικονομική επιλογή συνίσταται στην αποψίλωση του περιφερειακού χρέους μέσω του OSI, ενός κουρέματος δηλαδή περιορισμένης έκτασης, η οποία πολιτική θα ανακουφίσει τις περιφέρειες από την μάστιγα της ανεργίας, ειδικά στους νεαρούς πληθυσμούς και η τρίτη επιλογή, πολιτικής φύσεως αυτή τη φορά είναι να προκληθεί και πάλι πολιτική αστάθεια σε κάποια ευάλωτη χώρα, όπως η Ιταλία για παράδειγμα που βρίσκεται σε κατάσταση εκλογών, η οποία διογκούμενη θα ανακόψει την πορεία ανατίμησης του ενιαίου νομίσματος , και πάλι προσωρινά αλλά χρήσιμα.

Όμως και οι τρεις πιθανές πολιτικές δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τα διαρθρωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ευρωζώνη. Απαιτούνται πολιτικές ενίσχυσης των ροών ανακύκλωσης των κεφαλαίων από το βορρά προς το νότο, με παραγωγικό προσανατολισμό και όχι προς την Ασία ή τις χρηματαγορές που ενισχύουν τις διαδικασίες σχηματισμού ενδοευρωπαϊκών ανισοτήτων. Όμως το ερώτημα που εγείρεται είναι γιατί ενώ οι ενδογενείς αντιφάσεις στην ευρωζώνη είναι ορατές δια γυμνού οφθαλμού η ισοτιμία του νομίσματος είναι υψηλή; Η απάντηση είναι γιατί πρώτον η ευρωζώνη διατηρεί ένα εμπορικό πλεόνασμα, (μικρό), αλλά κυρίως γιατί οι δύο άλλοι στρατηγικοί παίκτες, ΗΠΑ – Ιαπωνία, εφαρμόζουν υποτιμητική πολιτική. Συνεπώς με κριτήρια θεμελιώδους ανάλυσης, η αξία του ενιαίου νομίσματος σ’ αυτά τα επίπεδα, είναι τεχνητή.

Η χρησιμοποίηση της κρίσης στην Ελλάδα αρχικά και στην περιφέρεια στη συνέχεια, ήρθε  γάντι στο χέρι των ευρωπαϊκών αρχών που αναζητούσαν τρόπους μείωσης της αξίας του Ευρώ στις διεθνείς αγορές. Το ερώτημα είναι αν οι ελληνικές πολιτικές  αρχές ήταν συμμέτοχες στο παίγνιο ή το αγνοούσαν εντελώς. Αν κρίνει κανείς από τις δηλώσεις των τότε υπουργών θα πιστέψει πως τελούσαν σε παντελή  σύγχυση έως και άγνοια. Αν όμως ορισμένοι του οικονομικού επιτελείου ήταν ενήμεροι τότε το λάθος που διέπραξαν ήταν το ότι πίστεψαν σε μια ελεγχόμενη ύφεση της οικονομίας για την εξυπηρέτηση του στόχου, δηλαδή της μείωσης της ισοτιμίας, υπογράφοντας το πρώτο μνημόνιο, αλλά το μεγαλύτερο λάθος ήταν η υπογραφή του δεύτερου που συντελέστηκε χωρίς καμία επιτυχή διαπραγμάτευση.

Κανείς σοβαρός μελετητής δεν θα  μπορούσε να μην αναγνωρίσει πως σε κάθε αγορά υπήρχαν μεγάλες ή μικρές φούσκες. Και βέβαια αυτές έπρεπε να σπάσουν για να εκκαθαρισθούν όλες οι αγορές. Ο τρόπος όμως που υιοθετήθηκε ήταν, κομψά ειπωμένα, βάρβαρος και κοινωνικά προσβλητικός , το δε χρονικό διάστημα εφαρμογής απελπιστικά μικρό. Οι Έλληνες για άλλη μια φορά φορτώθηκαν και τις ευθύνες που αναλογούσαν στις ευρωπαϊκές αρχές, ανήμποροι να αντιμετωπίσουν την οικονομική καταιγίδα αλλά συμμετέχοντας αποτελεσματικά στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει και αυτή τη κρίση όπως και τόσες άλλες στο παρελθόν, αλλά και οι ευρωπαϊκές αρχές οφείλουν να αντιληφθούν ότι με τον τρόπο που πολιτεύονται δεν υλοποιούνται τα οράματα του Σούμαν, του ντε Γκάσπερι και του Αντενάουρ.

Θ. Κουρματζής

Dedicated Cloud Hosting for your business with Joomla ready to go. Launch your online home with CloudAccess.net.