Όλες οι μεγάλες βιομηχανίες αυτοκινήτων στον κόσμο καταφεύγουν σε χώρες χαμηλού κόστους για την παραγωγή ενός μεγάλου μέρους των εξαρτημάτων των παραγομένων αυτοκινήτων. Για παράδειγμα, από τη General Motors Corp. αναφέρθηκε πρόσφατα ότι οι αγορές εξαρτημάτων για τα αυτοκίνητά της από επιχειρήσεις στην Κίνα, που ήδη ανέρχονται σε 20 εκατ. εξαρτήματα το μήνα, αναμένεται να αυξάνουν κατά 25% ετησίως τα επόμενα τρία έτη. Επίσης, και οι άλλες βιομηχανίες αυτοκινήτων προμηθεύονται εξαρτήματα από επιχειρήσεις στην Κίνα ή άλλες χώρες χαμηλού κόστους. Τέλος, η εξωτερική ανάθεση εργασιών λαμβάνει χώρα και σε βασικούς τομείς της παραγωγής όπως στους τομείς παραγωγής ενδυμάτων και υποδημάτων (façon) και στους τομείς παραγωγής εξαρτημάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών και άλλων προϊόντων.

Πάντως, η πιο σημαντική χώρα προσφοράς υπηρεσιών outsourcing είναι η Ινδία όπου, εκτός των άλλων, ακμάζει με εντυπωσιακούς ρυθμούς ο κλάδος υψηλής τεχνολογίας. Εντούτοις, νέες χώρες με αναπτυσσόμενες οικονομίες και σταθερές κυβερνήσεις όπως η Β. Ιρλανδία, το Μεξικό, η Καραϊβική, η Ταϊβάν, οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης αλλά και η Κίνα και η Ρωσία κερδίζουν έδαφος αφού διαθέτουν σε αφθονία μορφωμένο και εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό το οποίο ομιλεί την Αγγλική και απασχολείται με σχετικά χαμηλούς μισθούς. Η επέκταση του outsourcing ανέστρεψε τη ροή του επιστημονικού δυναμικού και του εξειδικευμένου τεχνικού προσωπικού των αναπτυσσόμενων χωρών προς τις αναπτυγμένες χώρες, επιτρέποντας, π.χ., σε χιλιάδες Ινδούς εξειδικευμένους στον τομέα της πληροφορικής να παραμείνουν στη χώρα τους και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους στην παραγωγή λογισμικού, τεχνικής υποστηρίξεως και παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών μέσω του διαδικτύου, για λογαριασμό εταιριών κυρίως των ΗΠΑ. Χωρίς τη δυνατότητα προσελκύσεως εργασιών μέσω της εξωτερικής αναθέσεως, ένα μεγάλο μέρος του εξειδικευμένου τεχνικού προσωπικού της Ινδίας θα ήταν υποχρεωμένο να μεταναστεύσει στις ΗΠΑ, όπως συνέβαινε μέχρι το 2000. Η εξωτερική ανάθεση αρχικά οδηγεί σε απώλεια θέσεων εργασίας στις αναπτυγμένες χώρες όμως, από την άλλη πλευρά, εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα ενός μεγάλου αριθμού θέσεων εργασίας στη χώρα προελεύσεως καθώς μειώνει το κόστος παραγωγής των επιχειρήσεων και αυξάνει την παραγωγικότητά τους.

Γενικά, οι οικονομικές μονάδες θεωρούν πλέον τον κόσμο και την παγκόσμια αγορά ως ενιαία. Βασική επιδίωξή τους είναι: α) Η εκμετάλλευση των οικονομιών κλίμακας και κερδοφόρων επιχειρηματικών ευκαιριών, όπου αυτές υπάρχουν, αφού η μεγάλη αγορά δίδει τώρα περισσότερο από ποτέ αυτή τη δυνατότητα. Η αύξηση του ανταγωνισμού μειώνει τα περιθώρια κέρδους, ενώ η εκμετάλλευση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και των οικονομιών κλίμακος αυξάνει την ανταγωνιστικότητα, τα μερίδια αγοράς και τα κέρδη. β) Η αριστοποίηση των επιλογών εγκαταστάσεως των παραγωγικών και άλλων μονάδων τους, με στόχο τη μεγιστοποίηση της αξίας για τους μετόχους τους μέσω της αποτελεσματικότερης και αποδοτικότερης εξυπηρετήσεως των πελατών τους. Ειδικότερα, εξετάζονται οι δυνατότητες χρήσεως της εξωτερικής αναθέσεως σημαντικών βοηθητικών υπηρεσιών, ή της παραγωγής συγκεκριμένων εξαρτημάτων προϊόντων, ή της μετεγκαταστάσεως ολόκληρων παραγωγικών μονάδων της επιχειρήσεως (off-shoring) σε χώρες χαμηλού κόστους ή/και υψηλής διαθεσιμότητας εξειδικευμένου προσωπικού, με στόχο τη διατήρηση της ανταγωνιστικής και κερδοφόρας λειτουργίας. γ) Ο προσεκτικός σχεδιασμός και η ανάπτυξη των δικτύων διανομής ή των αλυσίδων ανεφοδιασμού της επιχειρήσεως στις διάφορες χώρες και αγορές στις οποίες θα αποφασίσει να εισέλθει. Σε πολλές περιπτώσεις ενδείκνυται η συνεργασία με εξειδικευμένες επιχειρήσεις εξυπηρετήσεως της πελατείας της επιχειρήσεως σε τομείς ταχείας μεταφοράς των προϊόντων, επισκευών και εξυπηρετήσεως των πελατών μετά την πώληση, κ.ά. δ) Η αριστοποίηση της στελεχώσεώς τους με εξειδικευμένο προσωπικό σε όλες τις αγορές και τις χώρες στις οποίες λειτουργούν, ανεξαρτήτως της χώρας από την οποία προέρχεται αυτό το προσωπικό. Η προσέλκυση κατάλληλων στελεχών σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελεί σήμερα κύριο ανταγωνιστικό μέσο για τις διεθνοποιημένες επιχειρήσεις. ε) Η καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση των σύγχρονων δυνατοτήτων αποτελεσματικής και αποδοτικής χρηματοδοτήσεώς τους και διαχειρίσεως των διαθεσίμων τους στο παγκοσμιοποιημένο και άκρως ανταγωνιστικό χρηματοοικονομικό σύστημα στο οποίο έχουν ελεύθερη πρόσβαση, κ.ά.

Επιπτώσεις από την αδυναμία προσαρμογής στον νέο κόσμο

Η Ελλάδα ως πλήρες μέλος της Ζώνης του Ευρώ αποτελεί ενεργό μέλος του ενιαίου κόσμου. Απολαμβάνει στον μέγιστο δυνατό βαθμό τα πλεονεκτήματα από τη συμμετοχή της στη ΖτΕ και κυρίως την αξιοπιστία, τη νομισματική σταθερότητα (με τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια) και τις σημαντικές εισροές επενδυτικών και επιχορηγητικών πόρων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα πλεονεκτήματα αυτά, σε συνδυασμό με την σταθεροποίηση – αποκρατικοποίηση και τη γενικότερη αναμόρφωση της ελληνικής οικονομίας στη δεκαετία του 1990, συνέβαλαν στη δυναμική ανάπτυξή της με μέσο ετήσιο ρυθμό 4,2% τα τελευταία δέκα και πλέον έτη.

Όμως, η συμμετοχή μας στη ΖτΕ, και κατ’ επέκταση στον ενιαίο κόσμο, θέτει και ορισμένους εύλογους περιορισμούς που αφορούν τα μέσα πολιτικής που χρησιμοποιούνται για την διατήρηση και περαιτέρω ενίσχυση της αναπτυξιακής δυναμικής της οικονομίας μας στην τρέχουσα και τις μελλοντικές περιόδους. Για τον σκοπό αυτό απαιτούνται: α) η εξασφάλιση της αποτελεσματικής λειτουργίας των αγορών και του ανταγωνισμού σε όλους τους τομείς, β) η συνεχής προσπάθεια για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων και γ) η διατήρηση συνθηκών μακροοικονομικής – δημοσιονομικής ισορροπίας. Ειδικότερα, απαιτείται: δ) ενίσχυση της συμβολής του κράτους στους τομείς της εξασφαλίσεως των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας στα περιουσιακά στοιχεία που αποκτώνται στην Ελλάδα σε τέτοιο βαθμό που να ευνοείται η ανάληψη επιχειρηματικών κινδύνων στη χώρα μας, ε) αποτελεσματική απονομή της δικαιοσύνης ισότιμα για όλους τους πολίτες - με επιτάχυνση των διαδικασιών επιλύσεως οικονομικών διαφορών, στ) αποτελεσματική εφαρμογή των νόμων από όλους, ζ) δημιουργία συνθηκών ασφάλειας των πολιτών και εξασφαλίσεως της προστασίας της υγείας των καταναλωτών και της προστασίας του περιβάλλοντος χωρίς να παρακωλύεται η αποτελεσματική λειτουργία των αγορών και του ανταγωνισμού, η) δραστική βελτίωση των συστημάτων εκπαιδεύσεως και υγείας με αποκατάσταση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ κρατικών και ιδιωτικών φορέων και σε αυτά τα συστήματα, θ) εξυγίανση του Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Ασφαλίσεως (ΕΣΚΑ), κ.ά.

Επιπλέον, με την ένταξη στη Ζώνη του Ευρώ, η Ελλάδα αποδέχεται τα ακόλουθα:

Πρώτον, ότι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων της δεν μπορεί πια να επιτευχθεί με την άσκηση εξωτερικής εμπορικής πολιτικής (δασμοί, ποσοτικοί περιορισμοί, επιδοτήσεις), ούτε με τη συναλλαγματική και νομισματική πολιτική (προνομιακά επιτόκια), όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Αντίθετα, η ανταγωνιστικότητα θα πρέπει να διαφυλάσσεται εν όψει της ταχείας ανατιμητικής πορείας του Ευρώ τα τελευταία έτη. Τα μέτρα πολιτικής που έχει στη διάθεσή της η Ελλάδα για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας συνοψίζονται στα ακόλουθα: α) Στην προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την επίτευξη υψηλών ρυθμών αυξήσεως της παραγωγικότητας. Μεταρρυθμίσεις είναι αναγκαίες στους τομείς της εκπαιδεύσεως και της αγοράς εργασίας, της δημόσιας διοικήσεως και των κρατικών οργανισμών και επιχειρήσεων, στην πολιτική ανταγωνισμού με το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων και την κατάργηση των νομοθετικών ρυθμίσεων που περιορίζουν τον ανταγωνισμό σε βασικές αγορές, στην πολιτική για το περιβάλλον, τα χωροταξικά σχέδια, το κτηματολόγιο, την πολεοδομία, κ.ά. β) Στην προσαρμογή της πολιτικής μισθών και εισοδημάτων με στόχο την αναγκαία βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Δεδομένου ότι η αύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος ισούται με την αύξηση των μισθολογικών αμοιβών μείον την αύξηση της παραγωγικότητας, βελτίωση της ανταγωνιστικότητας στην Ελλάδα σημαίνει αύξηση των μισθών με ρυθμό χαμηλότερο από τον ρυθμό αυξήσεως της παραγωγικότητας. Επιπλέον, απαιτείται μεγαλύτερη συσχέτιση της αυξήσεως των μισθών με την αύξηση της παραγωγικότητας κατά κλάδο.

Δεύτερον, η ένταξη στη Ζώνη του Ευρώ δεν συνεπάγεται κατάργηση του διαχρονικού εισοδηματικού περιορισμού για τη χώρα, που επιβάλλει εξίσωση των δαπανών της σε μία συγκεκριμένη, σχετικά μακροχρόνια, περίοδο με το εισόδημά της στην ίδια περίοδο. Τα σημερινά μεγάλα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας μας συνεπάγονται δαπάνες εξυπηρετήσεώς τους για τόκους και χρεωλύσια στο μέλλον και σε κάποια χρονική περίοδο η καθαρή εισροή κεφαλαίων στη χώρα θα καταστεί αρνητική. Όταν θα συμβεί αυτό, η εγχώρια ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες θα περιορισθεί και εάν αυτό δεν συνδυασθεί με ανάλογη αύξηση των καθαρών εξαγωγών, θα έχει ως συνέπεια τον περιορισμό του ρυθμού αυξήσεως του ΑΕΠ. Εάν δε στην περίοδο αυτή η ανάπτυξη επηρεάζεται αρνητικά και από μειωμένη ανταγωνιστικότητα, τότε η οικονομία μπορεί να απωλέσει σημαντικό μέρος της αναμφισβήτητης αναπτυξιακής της δυναμικής. Ειδικότερα, ο διαχρονικός εισοδηματικός περιορισμός έχει ιδιαίτερη εφαρμογή στο δημόσιο τομέα, στον οποίο η Ελλάδα αντιμετωπίζει μεγάλες ανισορροπίες αφού: α) Το εμφανές χρέος της γενικής κυβερνήσεως ξεπερνά το 92% του ΑΕΠ, ενώ θα έπρεπε να είναι μικρότερο του 60% του ΑΕΠ. β) Με τις ισχύουσες παραμέτρους του ΕΣΚΑ και με την τάση γηράνσεως του πληθυσμού που χαρακτηρίζει τη χώρα μας, το χρέος αυτό, εάν δεν ληφθούν έγκαιρα ουσιαστικά μέτρα για τη μεταρρύθμιση του ΕΣΚΑ, αναμένεται, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ, να ανέλθει στο 125% του ΑΕΠ το 2015 και στο 168% του ΑΕΠ το 2020. Απαιτείται, επομένως, η έγκαιρη εξάλειψη των ελλειμμάτων της γενικής κυβερνήσεως και η δημιουργία πλεονασμάτων, με ταυτόχρονη σημαντική αύξηση της συνταξιοδοτικής αποταμιεύσεως, αλλά και της συνολικής αποταμιεύσεως της χώρας ως ποσοστού του ΑΕΠ (από το 15% περίπου που είναι σήμερα).