humanact.gr

Το Πακιστάν και η Δύση

E-mail Εκτύπωση PDF
Ευρετήριο Άρθρου
Το Πακιστάν και η Δύση
Το Πακιστάν και η Δύση
Το Πακιστάν και η Δύση
Το Πακιστάν και η Δύση
Όλες οι Σελίδες

Πακιστάν και Διεθνής Τρομοκρατία

(του Γιώργου Τασίογλου – Διεθνολόγου, ειδικού σε θέματα Τουρκίας και Ισλάμ).

Εισαγωγή

Η πολύ πρόσφατη εκτέλεση του Οσάμα μπιν Λάντεν από αμερικανούς πεζοναύτες στην πόλη Abbotabad του Πακιστάν, έφερε στην επιφάνεια για μια ακόμη φορά, το θέμα της εμπλοκής του κράτους αυτού με τη διεθνή τρομοκρατία. Σε σημείωμά του στο περιοδικό Newsweek (16 Μαΐου 2011), με τίτλο «Επικίνδυνο Έθνος» ο γνωστός γάλλος φιλόσοφος Bernard-Henri Lévy, μεταξύ άλλων σημειώνει, «το Πακιστάν, περισσότερο από τη Βόρεια Κορέα, το Ιράν ή τη Συρία είναι η πλέον επικίνδυνη χώρα στον κόσμο. Γιατί; Επειδή οι μυστικές του υπηρεσίες έχουν διαβρωθεί από τη φιλοσοφία του τζιχάντ. Επειδή ο πατέρας της πακιστανικής βόμβας Abdul Quadeer Khan υπήρξε μέλος της Lashkar-e-Taiba, μιας ομάδας τζιχαντιστών που υπήρξε συστατικό στοιχείο του πρώτου κύκλου της αλ-Κάιντα και επειδή τα ανώτατα στελέχη της οργάνωσης αυτής βρήκαν πάντοτε καταφύγιο και προστατεύτηκαν από το Πακιστάν».

Στο άρθρο που ακολουθεί γίνεται μια προσπάθεια διερεύνησης της κατηγορίας αυτής - η οποία έχει αρκετές φορές διατυπωθεί από διαφορετικές πηγές - με συνοπτική αναφορά στην ιστορία και φιλοσοφία των διαφόρων οργανώσεων που έχουν αποδεδειγμένη δράση στο φαινόμενο της πρόσφατης παγκόσμιας τρομοκρατίας.

Ιστορική αναδρομή

Παρότι η συντριπτική πλειοψηφία των μωαμεθανών της Νότιας Ασίας ασκούν διάφορες παραλλαγές ισλαμισμού Σουφιστικής[i] παράδοσης, η περιοχή αποτέλεσε την κοιτίδα μιας μειονότητας πουριτανικών κινημάτων που αντιστέκονται σε μη-ισλαμικές επιρροές ή στη μη-μουσουλμανική διακυβέρνηση. Τα περισσότερα κινήματα του τζιχάντ, δηλαδή του ιερού πολέμου κατά των απίστων, έχουν αναπτυχθεί εντός αυτών των ισλαμικών ακραίων κινημάτων. Στους καιρούς μας, το τζιχάντ έχει χρησιμοποιηθεί από το πακιστανικό κράτος για την εμπέδωση της όχι απολύτως καλά καθορισμένης εθνικής του ταυτότητας, έναντι της Ινδίας. Ο καθοριστικός ρόλος του Πακιστάν ως πεδίο δράσης κατά τη διάρκεια του αντί-σοβιετικού τζιχάντ στο Αφγανιστάν δημιούργησε ένα πλέγμα αλληλοϋποστήριξης μεταξύ των μαχητών του τζιχάντ και του πακιστανικού στρατιωτικού κατεστημένου καθώς και των πακιστανικών μυστικών υπηρεσιών, κάτι που ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο από την κρατική υποστήριξη του τζιχάντ κατά της Ινδίας, στις διαφιλονικούμενες μεταξύ των δυο κρατών, περιοχές Τζαμού και Κασμίρ. Συγκροτήθηκαν στο Πακιστάν διάφορες ομάδες μαχητών του τζιχάντ, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, με δράση αρχικά στην περιοχή αλλά με απώτερο στόχο την παγκόσμια εξάπλωση τους, όπως θα δούμε στη συνέχεια.

Οι πηγές του Ισλαμισμού στη Νότια Ασία

Μέχρι την πτώση της αυτοκρατορίας Mughal το δέκατο όγδοο αιώνα, οι επικεφαλείς των βασιλείων της νότιας Ασίας, οι υπήκοοι των οποίων ήταν ινδουιστές στην πλειοψηφία τους, ήταν μουσουλμάνοι άρχοντες. Οι ανάγκες της μουσουλμανικής κυριαρχίας σε ένα μη-μουσουλμανικό περιβάλλον απαιτούσαν θρησκευτική ανοχή εκ μέρους των αρχόντων και σε έναν σχεδόν αναγκαίο συγκρητισμό στη θρησκεία που ακολουθούσαν οι τοπικοί μουσουλμάνοι. Ανόμοια με τη Μέση Ανατολή, η Σαρία[ii] δεν είχε απόλυτη εφαρμογή στη μικρή ήπειρο της Ινδίας, παρότι μουσουλμάνοι κληρικοί και λαϊκοί κατείχαν μια προνομιακή θέση.

Η προσθήκη της Ινδίας στη Βρετανική Αυτοκρατορία το 1857, επέφερε το τέλος της προνομιακής θέσης των μουσουλμάνων μεταξύ των πληθυσμών της Ινδίας. Η ανταπόκριση της μουσουλμανικής κοινότητας σε αυτή τη βαθμιαία εξασθένηση της μουσουλμανικής πολιτικής ισχύος έλαβε χαρακτήρα αναζωπυρωτικών κινημάτων που αποσκοπούσαν στον τονισμό της μουσουλμανικής ταυτότητας σε ένα μη-μουσουλμανικό περιβάλλον.

Η πρώτη ομάδα τζιχάντ εμφανίστηκε στα τέλη των δέκατου ένατου αιώνα στην Ινδία με δράση στα βορειοδυτικά σύνορα της περιοχής, σε τμήματα που σήμερα αντιστοιχούν σε περιοχές του Πακιστάν και του Αφγανιστάν και στρεφόταν τότε κατά των τοπικών ηγεμόνων και εμμέσως κατά των βρετανών. Ιδρυτής του κινήματος ήταν ο Sayyid Ahmed, ο οποίος οργάνωσε πυρήνες του κινήματος καθόλη την έκταση της Ινδίας. Οι μαχητές αποκαλούνταν μουτζαχεντίν και ερμήνευαν κατά γράμμα την ισλαμική εντολή του τζιχάντ, δηλαδή του ιερού πολέμου κατά των απίστων. Ο Sayyid Ahmed είχε επηρεαστεί από τις ιδέες του Muhammad ibn-Abdul Wahhab στις οποίες εκτέθηκε σε επίσκεψη του στη Μέκκα. Προσκαλούσε σε μιαν επιστροφή στην πρώτη ισλαμική αγνότητα και την επανεγκατάσταση της μουσουλμανικής πολιτικής ισχύος. Η νέα προβολή της ιδεολογίας τζιχάντ εκ μέρους του Sayyid Ahmed αποτέλεσε το πρότυπο των κατοπινών ισλαμικών μαχητικών κινημάτων στη νότια και κεντρική Ασία και είναι επίσης η κύρια επίδραση του δικτύου τζιχάντ της αλ-Κάιντα και των συνδεδεμένων με αυτήν ομάδων.

Η επίδραση των ιδεών και πρακτικών του Sayyid Ahmed στους μαχητές ισλαμιστές είναι εμφανής σε πρόσφατα συγγράμματα του τζιχάντ στο Πακιστάν που σε όλες τις περιπτώσεις παραλληλίζουν τη βρετανική αποικιοκρατική διακυβέρνηση του δέκατου ένατου αιώνα με την πρόσφατη παγκόσμια ηγεμονία των Ηνωμένων Πολιτειών. Ανόμοια με τους καιρούς του Sayyid Ahmed, και παρότι αποτελεί το μοντέλο, το πεδίο μάχης του σύγχρονου τζιχάντ δεν περιορίζεται σε μια γεωγραφική περιοχή και δεν χρησιμοποιεί ξεπερασμένες μεθόδους. Οι σύγχρονες επικοινωνίες διευκολύνουν ένα τζιχάντ δίχως σύνορα, όπως θα δούμε στη συνέχεια, αφού ο εχθρός είναι παντού.

Η ανάδυση του Πακιστάν ως ένα ανεξάρτητο κράτος το 1947 ήταν η κορύφωση συζητήσεων και διαχωρισμών που ανάγονταν σε δεκαετίες μεταξύ μουσουλμάνων στη βρετανική Ινδία, σχετικά με το συλλογικό τους μέλλον. Η επιδίωξη ενός Πακιστάν μουσουλμανικής πλειοψηφίας εδραζόταν στην ιδέα ότι οι μουσουλμάνοι της Ινδίας αποτελούσαν ένα διακεκριμένο έθνος από τους μη-μουσουλμάνους ινδούς. Παρότι οι ισλαμιστές δεν συμπαθούσαν την εκδυτικισμένη ηγεσία των πρωτεργατών της ίδρυσης του κράτους του Πακιστάν, αυτή η έλλειψη θρησκευτικής ορθοδοξίας δεν τους απέτρεψε από το να επιδιώξουν την αναγέννηση της χαμένης δόξας του Ισλάμ στη νότια Ασία. Τουναντίον, η δημιουργία ενός κράτους μουσουλμανικής πλειοψηφίας τους παρείχε ένα καλύτερο περιβάλλον για την επιδίωξη των σκοπών τους.

Σύντομα μετά την ίδρυση του κράτους του Πακιστάν η συντακτική του συνέλευση ανακοίνωσε το 1949 ότι οι μουσουλμάνοι της νότιας Ασίας δημιούργησαν το Πακιστάν με κύριο αντικειμενικό σκοπό τη «ρύθμιση του βίου τους σύμφωνα με τις διδαχές και τις απαιτήσεις του Ισλάμ». Προεξέχουσες προσωπικότητες της ηγεσίας της χώρας πρότειναν την υιοθέτηση της αραβικής ως επίσημης γλώσσας του κράτους, ακόμη δε και τη συγχώνευση των μουσουλμανικών κρατών σε ένα, το «Ισλαμιστάν», ως μια παν-ισλαμική οντότητα, ενώ έπαιξαν πρωτεύοντα ρόλο στο σχηματισμό της «Παγκόσμιας Μουσουλμανικής Συνέλευσης» που αποτελεί πλέον παγκόσμιο ισλαμιστικό κίνημα.

Από τη δημιουργία του Πακιστάν, οι ισλαμιστικές ομάδες έχουν υποστηριχθεί από τον κρατικό μηχανισμό, κατά διαφορετικές περιόδους, ώστε να επιδρούν στην εγχώρια πολιτική σκηνή και να ενισχύουν την εθνική ταυτότητα του Πακιστάν, κυρίως σε σχέση με την Ινδία αλλά και σε σχέση με μια οποιαδήποτε άλλη εθνοτική τάση απόσχισης, όπως συνέβη με την ανεξαρτητοποίηση του Μπαγκλαντές το 1971. Αντίστοιχα, οι κρατικές αρχές του Πακιστάν, ιδιαίτερα οι αρχές εθνικής ασφάλειας, όπως ο στρατός και οι υπηρεσίες πληροφοριών, έχουν παίξει κύριο ρόλο στη δόμηση της Πακιστανικής εθνικής ταυτότητας επί της βάσεως της θρησκείας, από την ίδρυση του κράτους αυτού. Η πολιτική δέσμευση σε ένα «ιδεολογικό κράτος», εξελίχθηκε βαθμηδόν σε μια στρατηγική δέσμευση στην ιδεολογία τζιχάντ, με αρχές τη δεκαετία του 1970.



Dedicated Cloud Hosting for your business with Joomla ready to go. Launch your online home with CloudAccess.net.